हो तँ बोल्नै पाउँदिनस् !

देशमा प्रजातन्त्र आएको करिब ७३ वर्ष पूरा भएर ७४ वर्षतर्फ अगाडि बढिरहेको छ । जनताले बाँच्न पाउने, बोल्न पाउने अधिकारलाई सुनिश्चित गर्न त्यसबेला चार सहिदहरुले बलिदानी पनि दिए । त्यसको जगमा २००७ सालमा प्रजातन्त्र प्राप्त भयो पनि । त्यही प्रजातन्त्र २०१७ सालमा फेरि खोसियो । खोजिएको अधिकारका पुनः प्राप्ति गर्नका लागि पटक...

समुद्रपारि पसिना बगाउने ‘अनागरिक’ म

थाहा छैन म कसका लागि यो समुद्रपारि पसिना बगाइरहेछु । मट्याङ्ग्राको मथिङ्गलमा यस्तै–यस्तै कुरा खेल्न थालेको छ आजकल । आज पनि मट्याङ्ग्रो, बैरी कान्छासँग विलाप गर्दै पो रैछ । ‘भनन कान्छा दाइ, म कसका लागि रगत पसिना बगाइरहेको छु ।’तर, कान्छादाइ एक शब्द पनि निकाल्ने सोचमा छैनन् । कान्छादाइले लगाएको भित्री गञ्जी निथ्रुक्कै भि...

राजनीतिक परिदृश्य, चुलिँदो ध्रुवीकरण र क्रमभङ्गता

काठमाडौं– अहिले नेपाल पुनः राजनीतिक ध्रुवीकरणमा जान लागेको हो कि भन्ने आभाष भएको छ । लामो ऐतिहासिक पृष्ठभूमि भएको नेपालमा विभिन्न कालखण्डमा विभिन्न खाले ध्रुवीकरण हुँदै आएका छन् । ध्रुवीकरण र परिवर्तनको एक अर्कोसँग अन्योन्यास्रित सम्बन्ध हुन्छ । ध्रुवीकरणले एक प्रकारले क्रमभङ्ताको प्रतिनिधित्व गर्दछ । क्रमभङ्ताका लागि ...

राष्ट्रपति बन्न घरदैलो गर्दै कागजी बाजे

निकै कठिन थियो त्यो बेला कागती बाजेलाई । मट्याङ्ग्रो तीन छक्क परेर कुरा गर्दथ्यो । छाड्देऊ बाजे छाड्देऊ । दिन आएपछि भगवान्ले पनि राम्रैसँग दिन्छन् चिन्ता नगर । मट्याङ्ग्रो सम्झाउने प्रयास गर्दथे । तर बाजे भक्कानिादै मट्याङ्ग्रा भन्थे, ‘खै मट्याङ्ग्रा के होला र, मैले मेरो लागि भनेर त गरेको थिएन सवैको खुसीका लागि गरेको थ...

खैंचडी भजनमा जम्दै वृद्धवृद्धा

शिवरात्रीको दिन थियो । कडा बार ‘शनिबार’ भएकोले अघिपछिको भन्दा विशेष चामधामका साथ देशभर शिवरात्री भव्यताका साथ मनाइरहेका थिए । स–साना नानीहरु दोबाटो, चौबाटो छेक्दै जगात उठाइरहेका थिए भने उमेर पुगिसकेका युवा जमात शिवालय वा समूह–समूह मिलेर आगो बाल्ने, चन्दा उठाएर ल्याइएका नगद वा द्रव्य संकलनबाट खिर मिलाई हलुवा, पुरी बनाउन...

धनयुद्धमा रमाएको जनयुद्धको कहानी

वैकुण्ठ भण्डारी-माघ सकिएर फागुनको शुभारम्भ हुँदै गर्दा बिहान हुन नपाउँदै कुखुरा बास्यो । कुखुरा बासेको आवाजले मट्याङ्ग्रो ज¥याकजुरुक्क उठेर सिरानीछेउको बत्तीको स्वीच थिच्छ, पाँच वाटे चिमको धमिलो उज्यालोमा सिरानीमाथिको भित्त घडी नियाल्छ । ३ पनि बजेको छैन । मट्याङ्ग्रो कुखुरालाई सराप्दै सिरक ओड्छ । तर निदाउन सक्दैन । आँख...

१२ भाइका, १३ कुरा

वैकुण्ठ भण्डारी- कुरो १२ भाइको हो । ‘कालेकाले मिलेर खाउँ भाले’ भनेजस्तै भो । उग्रवामपन्थीहरुको भीडमा उग्र पश्चिमान्थी देखिएपछि यस्तै हो । आफूलाई राम्रो हुञ्जेल सबै राम्रो आफूलाई राम्रो हुन छाडेपछि सबै बिरानो । हिजोसम्म खिसीटिउरी गर्दै अरुलाई सत्तोसराप गर्दा मज्जाले हाँस्न जति मजा आएको थियो, आफूलाई पर्दा १२ भाइले साथ...

विसंगत बस्तीको सुगन्ध

भनिन्छ, साहित्य समाजको ऐना हो । समाज परिवर्तनको वाहक हो । जीवन र जगतको अनुभूतिको संगालो पनि हो । लामा छोटा अनेकौं विधाका रूपमा मानवीय अन्तरहृदयबाट साहित्यको प्रस्फुटन हुने गर्दछ । जब हरेक मानवको अनुभव, रुचि, दृष्टिकोण परिपक्व हुँदै जान्छ अनि निरन्तरको साधनापश्चात् साहित्य सिर्जनाको जन्म हुन्छ । यही बाटो हुँदै विसंगत बस...

ल्होछार परम्पराको महत्व र मान्ने तरिका

मोहन गोले तामाङ सोनाम ल्होछार पर्वलाई अहिले सांस्कृतिक समारोहको रुपमा मान्ने प्रचलन बढेको छ । हजारौं वर्ष पुरानो यो परम्परालाई खासमा यसरी मान्ने होइन । आधुनिक राज्य निर्माणपछि हिन्दू शासकहरुद्वारा जसरी अन्य आदिवासी समुदायको संस्कृतिमाथि आक्रमण गरियो । सोही प्रकारको चपेटामा तामाङको मौलिक पर्व सोनाम ल्होछार पनि प¥...

‘वैदेशिक रोजगार क्षेत्रलाई हेर्ने दृष्टिकोण बदल्छौं’ :मधुकर रिजाल

नेपाल वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघको यो निर्वाचनमा हामी संयुक्त प्यानलसहित आएका छौं । वैदेशिक रोजगार व्यवसायी गणतान्त्रिक मञ्च र एकीकृत वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संगठनको संयुक्त व्यावसायिक प्यानलको नेतृत्व डा. ईश्वर जिसीले गर्नुभएको छ । यसमा म महासचिवको उम्मेदवार बनेर अगाडि बढेको छु । हाम्रो टिममा यस क्षेत्रमा लामो समयदेख...