काठमाडौं– नेपालमा मनसुन बाहिरिएपछि बेमौसममा परेको अविरल वर्षाका कारण ठूलो जनधनको क्षति भएको छ । मनसुन सकिएपछि वर्षाका कारण मुलुकभर बाढी र पहिरोबाट यति धेरै जनधनको क्षति हुने कसैले अनुमान गरेका थिएनन् । तर, बंगालको खाडीबाट आएको वायु र मध्यभारतमा विकास भएको उष्ण वायुको प्रभावका कारण मुलुकका अधिकांश स्थानमा ठूलो वर्षा भएको थियो ।गृहमन्त्रायलका अनुसार अविरल वर्षाको कारण सोमबारदेखि देशका विभिन्न स्थानमा आएको बाढी, पहिरो र डुबानमा परी बिहीबारसम्म १ सय १ जनाको मृत्यु भएको छ । बाढी पहिरोमा परी प्रदेश १ मा ६० जना, वाग्मतीमा १, कर्णालीमा ७ र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा ३१ जना गरी जम्मा १ सय १ जनाको मृत्यु भएको गृहले जनाएको छ ।
प्रदेश १ मा १९ जना, कर्णाली प्रदेशमा ४ जना र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा १७ जना गरी जम्मा ४० जना घाइते भएका छन् । घाइतेहरूलाई उपचारका लागि स्थानीय अस्पताल लगिएको छ । बाढी पहिरोमा परी प्रदेश १ मा १३ जना, प्रदेश २ मा १, लुम्बिनीमा ३, कर्णालीमा १ र सुदूरपश्चिम प्रदेशमा २३ जना गरी जम्मा ४१ जना बेपत्ता भएका छन् । बेपत्ताको खोजी कार्य जारी छ ।
बाढीको कारण जम्मा २ हजार २३२ वटा घर डुबानमा परेका छन् । ४९ वटा घर, ८ वटा गोठ, ६ वटा पुल र ३ वटा सरकारी कार्यालयमा क्षति पुगेको छ । १ सय ३९ वटा पशु चौपायको मृत्यु भएको छ । उक्त अवधिमा विपद्का घटनाबाट १ हजार १ सय ७७ वटा घर परिवार विस्थापित भएका छन् । साथै बाढी पहिरोको जोखिममा रहेका विभिन्न जिल्लाका विभिन्न घर परिवारलाई सुरक्षित स्थानमा राख्ने, पहिरोमा पुरिएका धनमाल निकालेर सुरक्षा गर्ने काम समेत विभिन्न निकाय र स्थानीयवासीको समन्वय र सहयोगमा प्रहरीले गर्नुका साथै विभिन्न स्थानमा भएको बाटो अवरोधसमेत प्रहरीले हटाउने कार्य गरिरहेको छ ।
आजदेखि मौसममा सुधार
नेपालमा पानी पार्ने प्रणाली पूर्वी भेगबाट बाहिरिएसँगै बिहीबारदेखि मुलुकभर मौसममा सुधार आउने भएको छ । बिहीबार बिहानैदेखि काठमाडौं उपत्यकालगायत अधिकांश क्षेत्रमा घाम लागेको छ । वरिष्ठ मौसमविद् बरुण पौडेलका अनुसार अबको चार/पाँच दिनयता अर्काे प्रणाली विकसित हुने देखिएको छैन । भारतको बिहारमा रहेका न्यून चापीय प्रणाली र पश्चिमी वायु प्रणालीको संयुक्त प्रभावले ३१ असोजदेखि ३ कात्तिकसम्म नै भारी वर्षा गराएको थियो । हाल उक्त प्रणाली बाहिरिए पनि सामान्य प्रभाव भने नेपालमा रहेको छ ।
‘त्यस्ता प्रणालीले जलवाष्प र चिसो छाडेको हुन्छ, त्यसैले कतै बादल त कतै कुहिरो देखिन्छ,’ पौडेलले भने, ‘कतैकतै छिटफुट वर्षाको सम्भावना पनि रहन्छ ।’ तर, त्यसले ठूलो प्रभाव भने नगर्ने जल तथा मौसम विज्ञान विभाग मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले जनाएको छ । यो वर्षाले जाडो मौसमको सुरुआत गर्न सहयोग गरेको मौसमविद्हरूको भनाइ छ ।
महाशाखाका अनुसार बिहीबार देशभर आंशिकदेखि सामान्य बदली रही प्रदेश १ र वाग्मती प्रदेशका एक वा दुई स्थानमा हल्का वर्षा भएको छ । देशभर आंशिकदेखि सामान्य बदली रहेको छ । प्रदेश १, वाग्मती र गण्डकी प्रदेशका थोरै स्थानमा र बाँकी प्रदेशका एक वा दुई स्थानमा हल्का वर्षाको सम्भावना छ । बिहीबार राति देशभर आंशिकदेखि सामान्य बदली भएको छ । शुक्रबार प्रदेश १ र गण्डकी प्रदेशका थोरै स्थानमा र बाँकी प्रदेशका एक वा दुई स्थानमा हल्का वर्षाको सम्भावना रहेको महाशाखाले जनाएको छ ।
१ र २ कात्तिकमा नेपालको पश्चिम कर्णाली र सुदूरपश्चिम क्षेत्रमा भारी वर्षा गराएको थियो भने २ कात्तिकको रातिबाट बुधबार साँझसम्मै त्यसभन्दा पूर्व क्षेत्र प्रदेश १, २ वाग्मती, गण्डकी प्रदेशमा वर्षा गराएको थियो । बेमौसममा परेको भारी वर्षाका कारण मुलुकका विभिन्न २० भन्दा बढी जिल्लामा ठूलो जनधनको क्षति गराएको छ । भौतिक संरचना तहसनहस पारेको छ भने भित्रिने बेलाको धानबालीसमेतमा निकै क्षति पुर्याएको छ । धानबालीमा क्ष्ँति पुगेपछि किसानहरू चिन्तित बनेका छन् । पाक्ने बेलाको धानबालीमा ठूलो क्षति पुगेकाले यसवर्ष खाद्य संकट निम्तिन सक्नेतर्फ चिन्ता थपिएको छ ।
