काठमाडौं- स्थानीय तहको निर्वाचनमा सबैभन्दा ठूलो दल बनेको नेपाली कांग्रेसले निर्वाचन समीक्षालगायतका विषयमा छलफल गर्न केन्द्रीय कार्यसमिति बैठक बोलायो । सोमबारदेखि सुरु भएको बैठक बिहीबारसम्म आइपुग्दा मुख्यगरी गठबन्धन र नेतृत्वका विषयमा केन्द्रित रह्यो ।
बिहीबारको बैठकमा बोल्ने केन्द्रीय सदस्यहरूमध्ये कतिपयले गठबन्धनको औचित्यमाथि प्रश्न उठाए । सभापति शेरबहादुर देउवाको नेतृत्व क्षमतामाथि प्रश्न उठाए । पार्टी नेतृत्वको सरकारको आलोचना पनि गरे । तर, कतिपय नेताहरूले भने गठबन्धनको बचाऊ, नेतृत्वको रक्षामा आफँलाई उभ्याए । उसो त बिहीबार बैठकमा प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका कांग्रेस सभापति देउवाले पनि बोलेका थिए ।
बैठकमा कांग्रेस नेता विमलेन्द्र निधिले सभापति देउवालाई पहिले पार्टीभित्रै एकता खोज्न सुझाव दिए । उनले सरकार चलाउन गठबन्धन र चुनावी रणनीतिका लागि तालमेल आवश्यक रहेको बताए । चौधौं महाधिवेसनको दोस्रो चरणमा सभापतिका लागि देउवालाई साथ दिएका निधिले छ महिना बितिसक्दा पनि विभागहरु नबनाएको भन्दै असन्तुष्टि व्यक्त गरे । उनले गठबन्धन सरकारले एक वर्ष पँरा गरेकोमा बधाई पनि दिए ।
‘सरकारको एक वर्ष पुगेकोमा मैले प्रधानमन्त्री देउवालाई बधाई दिएको छु । आगामी संसद् र प्रदेशको चुनावसम्म यो सरकार जान्छ । यो चुनाव पनि तपाईंले गराउनुस् भनेर समर्थन दिएँ,’ निधिले भने, ‘गठबन्धन र चुनावी तालमेल अलग–अलग कुरा हुन् । सरकार चलाउन गठबन्धन आवश्यक छ । चुनावी रणनीतिका लागि तालमेल आवश्यक छ ।’
उनले स्थानीय तहको निर्वाचनमा कांग्रेस पहिलो पार्टी बनेको उल्लेख गर्दै प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभाको निर्वाचनमा त्यो भन्दा ठँलो उद्देश्यसहित काम गर्नुपर्ने कुरा बैठकमा राखे । निधिले पार्टीभित्रको एकताका लागि जोड दिइरहे । ‘हामीले पाँच दलसँग गठबन्धन गरेका छौं । तर, पार्टीभित्र पनि गठबन्धन चाहिएको छ । सबैभन्दा पहिले पार्टीभित्रको एकतालाई पनि बलियो बनाउनुपर्छ । कांग्रेसमा शक्ति केन्द्र र उपकेन्द्रहरु धेरै छन् । तिनलाई एकताबद्ध बनाएर लैजान सके चुनाव जित्न सकिन्छ,’ निधिले भने ।
कांग्रेसका नेता तथा परराष्ट्रमन्त्री नारायण खड्काले राजनीतिक दलका बीचमा गठबन्धन स्वाभाविक भएको बताए । उनले गठबन्धन राजनीतिक दलका बीचमा मात्रै नभई अन्तर्राष्ट्रियस्तरमा पनि हुने बताए । बैठकमा कतिपय केन्द्रीय सदस्यहरुले चुनावमा विचार नमिल्ने कम्युनिस्टहरूसँग गठबन्धन गर्न नहुने धारणा राखेपछि खड्काले यस्तो बताएका हुन् ।
‘विचार नमिल्ने देशसँग त गठबन्धन भएको छ भने मुलुकभित्र हुँदैन भन्ने होइन । गठबन्धन विश्वव्यापी मान्यता बन्दै गएको छ । गठबन्धन गरेर जाँदा पार्टीलाई पनि घाटा छैन । स्थानीय तह निर्वाचनमा पनि गठबन्धन गर्दा राम्रो नतिजा आएको छ । संघ र प्रदेशमा पनि गठबन्धन गरेर जानुपर्छ,’ खड्काले भने ।
देशभित्रै विचार नमिल्ने पार्टीसँग गठबन्धन हुनु स्वाभाविक भएको उनको तर्क थियो । खड्काले अमेरिकी अनुदानको परियोजना मिलेनियम च्यालेञ्ज कम्प्याक्ट (एमसिसी) पास भएर नेपालको अन्तर्राष्ट्रिय छवि उज्यालिएको दाबी गर्दै सैन्य साझेदारी एसपिसीलाई अघि नबढाउने स्पष्ट पारे ।
केन्द्रीय सदस्य डिला संग्रौलाले कांग्रेस एक्लै निर्वाचनमा जाँदा पनि कमजोर नभएको तर, गठबन्धन गरेर जाँदा बढी सफलता मिलेको दाबी गरिन् । स्थानीय तह निर्वाचनमा पाएको सफलता प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा निर्वाचनमा पनि कायम राख्नुपर्ने भएकाले गठबन्धन कायमै गरेर निर्वाचनमा जानुपर्ने उनको भनाइ छ ।
‘नेपालको राष्ट्रिय राजनीतिमा कांग्रेस सफल भएको छ । किनकि, पाँच वर्षका लागि प्रतिपक्षको जिम्मेवारी पाएको कांग्रेस आज सरकारको नेतृत्वमा छ । कांग्रेसकै नेतृत्वमा स्थानीय तहको निर्वाचन सम्पन्न भई बाँकी निर्वाचन पनि हुँदै छन् । राष्ट्रिय मुद्दाहरुमा एमसिसीको अनुमोदनले मुलुकलाई समृद्धितर्फ लैजाने नयाँ आयाम थपेको छ,’ संग्रौलाले भनिन् ।
एसपिपीजस्ता ‘स्टेट पार्टनरसिप’को सवालमा सरकारको स्पष्ट दृष्टिकोण र अडानले परराष्ट्र नीतिमा अब्बल सावित भएको उनको दाबी थियो । यस्तै, कोरोनाले थलिएको अर्थतन्त्र, रुस र युक्रेनको युद्धका कारण भित्रिएको आर्थिक संकटले जनजीवन असहज र भयावह बन्दै गएको भन्दै यसलाई नियन्त्रण गरेर जनतालाई राहत दिनुपर्ने उनको भनाइ छ ।
तर, कांग्रेस केन्द्रीय सदस्य बलबहादुर केसीले भने गठबन्धन र नेतृत्वको आलोचना गरे । उनले स्थानीय तह निर्वाचनलाई लिएर सबैभन्दा पहिले सभापति शेरबहादुर देउवा र वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेलमाथि कारबाही गर्नुपर्ने माग गरे । केसीले यदि स्वतन्त्र उठेका र असहयोग गर्नेमाथि छानबिन गर्ने हो भने सबैभन्दा पहिले देउवा र पौडेलमाथि कारबाही हुनुपर्ने माग गरेका हुन् । उनले आगामी निर्वाचनमा गठबन्धन गर्ने÷नगर्ने विषयलाई लिएर विभाजित हुन नहुने पनि सुझाव दिए । यद्यपि, केसीले कांग्रेस आफ्नै खुट्टामा उभिन जरुरी रहेको बताउँदै गठबन्धनलाई दीर्घकालसम्म लैजानु ठीक नहुने उल्लेख गरेका छन् ।
‘स्थानीय तह निर्वाचनका लागि कांग्रेसलाई गठबन्धनको बैसाखी आवश्यक थियो कि थिएन भन्ने व्यापक बहसको विषय बनेकै हो । चुनावी गठबन्धन तात्कालिक रणनीति मात्र हो । यो नै गन्तव्य र लक्ष होइन,’ केसीले भने, ‘संघीय र प्रदेश संसद्को आसन्न निर्वाचनमा गठबन्धन आवश्यक छ भने कांग्रेसको स्वाभिमान र सम्मानजनक हैसियतको रक्षा गर्ने स्पष्टतासहित निश्चित मापदण्ड, आचारसंहिता र पार्टीको संस्थागत निर्णयको आधारमा स्पष्ट हुनुपर्छ । पार्टी विधान र निर्णयको उपेक्षा गरेर उच्चस्तरीय संयन्त्रको नाममा निर्णय लादिनुहुन्न ।’
केसीले सभापति एवं प्रधानमन्त्री देउवासँग विभिन्न ११ बुँदासहितको प्रश्न गरेका छन् । उनले देउवाको भँमिका र कार्यशैलीलाई लिएर अनेक प्रश्न उठाए । देशको अर्थतन्त्र झन्झन् जटिल मोडमा पुग्न थालेको बताउँदै यसलाई बेलैमा सम्हाल्नेतर्फ सरकारको ध्यान जानुपर्नेमा जोड दिए ।
यो संकटका बेला ८४ करोडको हतियार किन्ने सरकारको निर्णयमाथि पनि केसीले प्रश्न उठाए । केसीले अर्थतन्त्र संकटग्रस्त हुनुको मँल कारण ‘समानान्तर अर्थतन्त्र’को नाममा भ्रष्टाचार, तस्करी, माफियागिरी, कमिसनखोरी, आर्थिक अपराधीले खेलाएको कालोधन भएको बताएका छन् ।
अर्का केन्द्रीय सदस्य अर्जुननरसिंह केसीले गठबन्धनका नाममा एक पक्षीय हितको सोच र स्वार्थले आजको चुनौती सामना गर्न र मुलुक, लोकतन्त्र र कांग्रेसको समग्र हित हुन सक्दैन भन्नेबारे सचेत हुनु आवश्यक रहेको बताए । उनले पार्टीभित्रको एक पक्षलाई उपेक्षा र तिरस्कार गरेर गठबन्धन गर्न आवश्यक नरहेको बताए ।
‘गठबन्धन गन्तव्य र लक्ष्य होइन । कांग्रेसको स्वाभिमान र सम्मानजनक हैसियतको रक्षा गर्ने स्पष्टतासहित मापदण्ड र आचारसंहितासहित पार्टीको सस्थागत निर्णयका आधार स्पष्ट हुनुपर्छ,’ केसीले भने । उनले पनि देशमा आर्थिक समस्या भइरहेका बेला सरकारले करोडौं रुपैयाँ खर्चेर हतियार किन्न लागेको विषय सार्वजनिक भएको भन्दै आलोचना गरे ।
प्रकाशित मिति: शुक्रबार, असार ३१, २०७९ ०९:२६
