काठमाडौं- प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा एमालेले नेपाली नागरिक पुरुषसँग विवाह गर्ने विदेशी महिलालाई सात वर्षपछि मात्र अंगीकृत नागरिकता दिने व्यवस्था गर्नुपर्ने प्रस्ताव गरेको छ । एमालेका सांसदहरूले नागरिकता विधेयकमा वैवाहिक अंगीकृत नागरिकता प्राप्त गर्न नेपालमा निरन्तर सात वर्ष बसेको हुनुपर्ने प्रावधान राख्न संशोधन प्रस्ताव दर्ता गराएका हुन् ।
एमाले सांसदहरू भीम रावल, कृष्णभक्त पोखरेल, सूर्य पाठक, शान्तिमाया पाख्रिनलगायतले राज्य व्यवस्था समितिले तयार पारेको प्रतिवेदनमा जस्तै वैवाहिक अंगीकृत नागरिकता प्राप्त गर्न सात वर्ष नेपालमा निरन्तर बसोबास गरेको हुनुपर्ने व्यवस्था राख्न संसद् सचिवालयमा संशोधन प्रस्ताव दर्ता गराएका छन् ।
संशोधन प्रस्ताव दर्ता गराउनेमध्येकी एक सांसद पाख्रिनले राज्य व्यवस्था समितिमा जुटेको सहमतिविपरीत सरकारले विधेयक ल्याएकाले संशोधन प्रस्ताव दर्ता गराएको बताइन् ।२०७५ सालमा प्रतिनिधिसभामा दर्ता भएर राज्य व्यवस्था समितिले छलफलपछि संशोधनसहित तयार पारेको प्रतिवेदनमासमेत वैवाहिक अंगीकृत नागरिकता प्राप्त गर्न नेपाली नागरिकसँग विवाह गरेको सात वर्षसम्म निरन्तर नेपालमा बसोबास गरेको हुनुपर्ने व्यवस्था राख्न प्रस्ताव गरेको थियो । वर्तमान सरकारले उक्त विधेयक फिर्ता लिइसकेको छ ।
सरकारले संसद्मा पेस गरेको नयाँ विधेयकमा वैवाहिक अंगीकृत नागरिकता प्राप्त गर्न कुनै समयको पावन्दी लगाउनेगरी प्रस्ताव गरेको छैन । संसद् सचिवालयका अनुसार नागरिकता विधेयकमा ५० सांसदले २९ वटा संशोधन दर्ता गराएका छन् । यसमा अधिकांश एमालेका सांसद छन् । कांग्रेसका कुनै पनि सांसदले संशोधन पेस गरेका छैनन् ।
‘नेपाली नागरिकसँग वैवाहिक सम्बन्ध कायम गरेकी विदेशी महिलाले नेपालको अंगीकृत नागरिकता लिन चाहेमा सात वर्षसम्म नेपालमा स्थायी बसोबास गरेको रहेछ भने निजले नेपालको अंगीकृत नागरिकता प्राप्त गर्नेछ’ भन्ने व्यवस्था राख्न एमाले सांसदहरूको माग गरेका छन् ।
सात वर्षसम्मका लागि भने स्थायी बसोबास अनुमतिपत्र दिने र त्यस्तो व्यक्तिलाई राजनीतिकबाहेक आर्थिक, सामाजिक र सांस्कृतिक अधिकार हुने व्यवस्था गर्न उनीहरूको संशोधन प्रस्तावमा उल्लेख छ । एमाले सांसदहरु पोखरेल, पाख्रिन, बिन्दा पाण्डेलगायतले नागरिकता जारी गर्दा लैंगिक पहिचान खुलाउनुपर्ने प्रस्तावसमेत गरेका छन् ।
‘वंशजको आधारमा नेपालको नागरिकता प्राप्त गर्ने व्यक्तिलाई नेपाली नागरिक आमा वा बुबाको नाम र ठेगानाबाट नागरिकता दिन सकिनेछ,’ एमाले सांसद पोखरेलले दर्ता गराएको संशोधनमा भनिएको छ, ‘नेपाली नागरिकताको प्रमाणपत्रको लिंग महलमा महिला वा पुरूष वा अन्य उल्लेख गरी लैंगिक पहिचानसमेत खुलाउनुपर्नेछ ।’ पोखरेलले दर्ता गराएको संशोधन प्रस्तावमा प्रदेशको ठेगानासमेत उल्लेख गर्न सुझाइएको छ ।
त्यस्तै, एमालेकै सांसद पाण्डेले ‘वैवाहिक अंगीकृत नागरिकता प्राप्त गर्ने नेपाली पुरूषसँग विवाह भएकी महिला’ भन्ने शब्द प्रयोग नगरी ‘नागरिक’ भन्ने शब्द राखेर संशोधन पेस गरेकी छन् । ‘नेपाली नागरिकसँग विवाह गरेका विदेशी नागरिक कानुनतः नेपालमा सात वर्ष बसोबास गरेपछि वैवाहिक अंगीकृत नागरिकता प्राप्त गर्न योग्य हुनेछ ।
त्यस्तो विदेशी नागरिकले वैवाहिक अंगीकृत नागरिकता पाउनुपूर्वको अवधिका लागि राजनीतिकबाहेकका अधिकारसहितको स्थायी परिचयपत्र लिन सक्छन्,’ पाण्डेको संशोधन प्रस्तावमा भनिएको छ ।
प्रकाशित मिति: मंगलबार, साउन ३, २०७९ ०८:५३
