काठमाडौं- सरकारले कृषिमा जनताको सहभागिता बढाउन सुरु गरेको कृषि बीमाबाट बाराका किसान भने पीडित छन् । लाखौँको लगानी हुने खेतीको बीमा गरेका किसानले बीमा वापतको रकम प्राप्त गर्न नसक्दा दोहोरो मारमा पर्न थालेका हुन् ।
किसानलाई राहत दिने उद्देश्यले ल्याइएको कृषि बीमा कार्यक्रमबाट बाराका किसान भने लाभान्वित हुन सकेका छैनन् । जिल्लाको उत्तरी क्षेत्रमा रहेको निजगढ केरा खेतीका लागि चिनिन्छ । यहाँका अधिकांश किसान केराखेतीमा आकर्षित छन् ।
ठूलो लगानीमा केरा खेती गरेका किसानले लगानीको सुरक्षाका लागि बीमा गरेका छन् । तर बीमा कम्पनीको लापरवाहीका कारण किसान मारमा परेको देखिन्छन् । यहाँका किसानले केरा खेतीको बीमा गरेको भएता पनि त्यसको लाभ लिन भने सकेका छैनन् ।
निजगढमा हावाहुरीले क्षति पुगेको केराको विवरण संकलन गर्न भनेर आएका बीमा कम्पनीका कर्मचारीहरू होटलमा बसेर क्षति भएको बराबरको विवरण नलिने र आफू खुसी विवरण तयार गर्ने गरेको खुलेको छ जसका कारण निजगढका पीडित केरा खेती गर्ने किसान चिन्तित बनेका छन ।
बारामा कृषि बीमाका लागि राष्ट्रिय बीमा समितिले हिमालयन जनरल ईन्स्योरेन्सलाई अधिकार प्रदान गरेको छ । तर उक्त बीमा कम्पनीले किसानका पीडामा मलम लगाउनेभन्दा नुन छर्कने काम गरेको स्थानीयको गुनासो छ ।
इन्स्योरेन्सका शाखा प्रवन्धक शंकर पौडेललाई बीमाको रकम भुक्तानी माग्दा उल्टै किसानलाई तर्साउने, डर देखाउने गरेको किसानको भनाइ छ ।किसानलाई जानकारी नै नदिइ कर्मचारी आफूखुसी खोतबारीको विवरण संकलन गर्न आउने गरेको किसानहरूको गुनासो छ ।
स्थानीय अगुवा किसान गोविन्द खरेलले धेरैको विवरण संकलन गर्न छुटेको र विवरण लगिएकाले पनि भुक्तानी पाएका छैनन् ।
खरेलका उनका अनुसार कर्मचारीले बीमा गरेका निजगढका करिब २४२ किसान मध्ये ४०/५० जनाको मात्रै विवरण संकलन भएको र अन्य किसान प्रत्येक बर्ष मारमा पर्ने गरेका छन् । जसका कारण कृषि बीमाबाट किसानले राहत महशुस गर्न सकेका छैनन् ।
बीमा कम्पनीको कर्मचारीको लापरवाहीका कारण आफूहरू पीडित हुनु परेको भन्दै किसानले बीमा समितिमा समेत उजुरी दिएका थिए । सरकारको बीमा कार्यक्रम राम्रो भएपनि बीमा कम्पनीको कर्मचारी गैरजिम्मेवार भएका कारण किसान पीडित हुनुपरेको स्थानीयको भनाइ छ ।
गत वैशाख १६ गते र त्यसयता वर्षासँगैको हुरीले केराको बोट ढालेर ९ करोडभन्दा बढी मूल्यको केरा खेती नष्ट भएको छ । निजगढमा करिब १२ सय बिगा केरा खेती गरिएकोमा करिव १८० बिघा जमिनमा लगाइएको केराको बोट ढलेर पूर्णरूपमा क्षति भएको छ ।
हुरीले भर्खर पसाएको र पाक्ने बेला भएको केरा नष्ट गरेको किसानहरूले बताएका छन । केरा पकेट क्षेत्रको रूपमा रहेको निजगढमा एक बिघा जमिनमा किसानले एक सिजनमा ४ देखि ६ लाखसम्म आम्दानी लिदै आएका थिए ।
निजगढमा केरा खेती गर्ने करिब ७०० किसानमध्ये थोरैले मात्रै बीमा गरेको र बीमाबापतको रकम दिनसमेत ईन्स्योरेन्स कम्पनीका शाखा प्रमुख पौडेलले किसानलााई दुःख दिँदा समस्या बेहोर्नु परेको किसानहरूको गुनासो छ । गत वर्ष हावा हुरीले क्षति गरेको केराको रकम कम्पनीले अझै भुक्तानी नदिएको किसानले बताएका छन ।
