काठमाडौं - ललितपुरको गोदावरी नगरपालिका-१२ ठेचोमा नवदुर्गा भवानी देवी नाच सरु भएको छ । १२ वर्षमा एक पटक मनाइने नाच करिब वर्षभरि नै चल्छ ।
१० साउन गठेमंगलका दिन मन्दिरको मूलढोकामा विधिपूर्वक पूजाआजा गरी ताल्चा लगाएपछि जात्रारनाच प्रारम्भ भएको मानिन्छ ।
जात्राको क्रममा मन्दिरमा ताल्चा १२ वर्षे एक पटक मात्र लगाइन्छ । अन्य वर्षहरूमा तीन सय ६५ दिनै खुल्ला राख्ने परम्परा छ । यसरी लगाएको ताल्चा अब यही ९ भदौ जुगचह्रे तिथिमा पूजाआजा गरि खोलिन्छ ।
जात्रा सरु भएसँगै ठेचो बस्तीमा भोजभतेर, विवाह, व्रतबन्ध निषेध हुन्छ । पाटी वा अन्य ठाउँमा बस्दा खुट्टा भुन्ड्याएर बस्न, परदेशीलाई बास बसाल्ने गरी पाहुना सत्कार गर्न, राति हिँडडुल गर्न, सिट्टी, ताली, घण्टा बजाउन पाइदैन ।
नवदुर्गा गुठीको बाजाबाहेक अन्य बाजागाजा बजाउन मिल्दैन । नवदुर्गाको पर्वपूजामा भने नवदुर्गा गुठीबाहेक अन्य बाजा पनि बजाउन मिल्ने चलन छ । यो बन्देज नवदुर्गा गुठीको धुःखः नामक नाच सम्पन्न नभएसम्म लागु हुन्छ । धुःखः नाच फागुन चैततिर हुन्छ ।
नवदुर्गा नाचमा १३ देवगण छन् । भैरव, काली, बाराही, कुमारी, गणेश, ब्रम्हायणी, महादेव, महालक्ष्मी, विष्णुदेवी, सिघिनी, बाघिनी, इन्द्रायणी र श्वेत भैरव ।
नवदुर्गा गुठीमा ३४ जना गुठियार छन् । परम्पराअनुसार गणेश हुने देवगणले तन्त्रसाधना गरिएको तिलक लगाइदिएपछि सबै देवगणमा देवता चढेको विश्वास छ ।
देवगणहरूको तान्त्रिक र यान्त्रिकतवरबाट छुट्टाछुट्टै नृत्य गर्नेगर्छ । इन्द्रायणी देवीको भने नृत्य गराइदैन । श्वेतभैरव १२ वर्षमा एक पटक मात्र नृत्य गराइन्छ । प्रायस् श्वेतभैरव नाच दसै पछिसाईत हेरी नचाइन्छ ।
