काठमाडौं - मुलुक संघीय प्रणालीमा गएपछि दोस्रोपटक प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा निर्वाचन आइतबार सम्पन्न भएको छ । यो चुनावबाट प्रतिनिधिसभामा १६५ जना र प्रदेशसभामा ३३० जना प्रत्यक्षतर्फ चुनिने छन् ।
समानुपातिकतर्फबाट प्रतिनिधिसभामा ११० जना र प्रदेशसभामा २२० जना सांसद चुनिने निर्वाचन आयोगले जनाएको छ । दुवै तहको दुवै निर्वाचन प्रणालीबाट चुनिने सांसदको संख्या ८२५ हुनेछ । दुवै संसद्को कार्यकाल पाँच वर्षे हुनेछ ।
मतगणना केही जिल्लामा आइतबार रातिदेखि सुरु भएको छ । केहीमा भने आजदेखि हुने भएको छ । प्रत्यक्ष र समानुपातिक दुवैतर्फको मतगणना एकै पटक हुने आयोगले जानकारी दिएको छ ।प्रमुख निर्वाचन आयुक्त दिनेशकुमार थपलियाले चुनावमा ६१ प्रतिशत मतदान भएको बताए । ३९ प्रतिशत मतदाता मतदानमा सहभागी भएनन् । यो आयोगको प्रारम्भिक तथ्यांक हो ।
प्रमुख आयुक्त थपलिया स्वयं पनि मुलुकभर खसेको मतप्रति सन्तुष्ट देखिएनन् ।‘अहिलेसम्म प्राप्त प्रारम्भिक विवरणअनुसार ६१ प्रतिशत मतदान भएको देखिन्छ । सम्पूर्ण विवरण प्राप्त भएपछि केही प्रतिशत बढ्न सक्ने अनुमान छ,’ आइतबार साँझ आयोगमा आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा थपलियाले भने, ‘यद्यपि, यो निर्वाचन आयोगले गरेको अपेक्षाभन्दा कम हो भन्ने हामीलाई लागेको छ ।’
गुल्मी, सुर्खेत, बाजुरा र नवलपरासीका गरी १५ मतदानस्थलमा आइतबार मतदान हुन सकेन । मतदान नहुनुको कारण सत्ता गठबन्धन र एमालेका कार्यकर्ताहरूबीच मतदानलाई लिएर भएको विवाद झडपमा परिणत हुँदा स्थगित भएको हो । ती मतदानस्थलहरूमा मतदान नभएका कारण पनि कम मत खसेको हुनसक्ने आयोगले जनाएको छ ।
प्रमुख निर्वाचन आयुक्त थपलियाले स्थगित भएका मतदानस्थलहरुमा दुई दिनभित्र मतदान गराउन मुख्य निर्वाचन अधिकृतहरूलाई निर्देशन दिएका छन् । केही स्थानमा आजै मतदान हुने तय भएको छ ।पहिलो संविधानसभा चुनाव २०६४ मा भन्दा यो निर्वाचनमा मत कम खसेको हो । त्यसबेला ६१.७० प्रतिशत मतदाताले मत खसालेका थिए ।
२०७४ सालको प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा चुनावमा भने ६८.६६ प्रतिशत मत खसेको थियो । दोस्रो संविधानसभा चुनावमा हालसम्मकै सबैभन्दा धेरै ७८.३४ प्रतिशत मत खसेको थियो ।
मत कम खस्नुलाई पटक–पटक चुनाव जितेर सरकार बनाउने तर मुलुकमा सुशासन कायम नगर्ने, भ्रष्टाचार न्यूनीकरण नगर्ने, खाली पुरानै अनुहारका नेता दोहोरिरहने, जनताका विकास र समृद्धिको चाहनालाई सम्बोधन नगर्ने भनेर मतदाताले आक्रोश पोखेको रूपमा कतिपयले लिएका छन् ।
पूर्वनिर्वाचन आयुक्त इला शर्मा पनि यसमा सहमत छिन् । उनले प्रभावसँग भनिन् ‘राजनीतिक दलहरूप्रति मतदाताको वितृष्णा देखिएको छ । के भोट हाल्न जानु ! भन्ने सोच कतिपय मतदातामा देखिन्छ । यही कारणले कम मत खसेको हुन सक्छ ।’कम मत खसे पनि प्रधानमन्त्री तथा नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवाले चुनावमा उत्साहपूर्णरूपमा मतदान भएको बताएका छन् ।
शान्तिपूर्ण एवं भयरहित वातावरणमा निर्वाचन निष्पक्ष, धाँधलीरहित भएको पनि उनको दाबी छ । उनले सफलतापूर्वक चुनाव सम्पन्न गरेको भन्दै निर्वाचन आयोग, चुनावमा खटिएका कर्मचारीदेखि सुरक्षाकर्मी र मतदाताहरूलाई धन्यवाद दिएका छन् ।
‘निर्वाचन शान्तिपूर्णरूपमा सम्पन्न भएको छ । यसका लागि निर्वाचन आयोगलाई विशेष धन्यवाद दिन चाहन्छु । साथै निर्वाचन सफल गराउन अहोरात्र खटिनुभएका राष्ट्रसेवक कर्मचारी, सुरक्षा निकाय, राजनीतिक दल, सञ्चारकर्मी र पर्यवेक्षकहरूमा धन्यवाद तथा आभार व्यक्त गर्दछु,’ आइतबार साँझ सामाजिक सञ्जाल ट्वीटरमा उनले लेखेका छन् ।
प्रधानमन्त्री देउवा आफैं चुनावी प्रतिस्पर्धामा छन् । उनी डडेलधुराबाट वाम–लोकतान्त्रिक गठबन्धनका प्रतिनिधिसभा सदस्य उम्मेदवार हुन् ।झापा–५ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्य उम्मेदवार रहेका एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले पनि मतदाताहरूलाई धन्यवाद दिए । उनले मतदाताले दिने जनमत स्वीकार्ने बताए ।
आइतबार दिउँसो भक्तपुरको निर्वाचन क्षेत्र–२ को महेन्द्र शान्ति माद्यमिक विद्यालय मतदान केन्द्रमा मतदान गरेपछि एमालेले बहुमत ल्याउने दाबी गरेका ओलीले साँझ मतदातालाई धन्यवादसँगै प्राप्त मतको कदर गर्ने पनि बताए ।
‘तपाईं मतदातालाई हार्दिक धन्यवाद । तपाईंको मतको सधैं कदर गर्छौं,’ ओलीले ट्वीटमार्फत भनेका छन् ।चुनावमा ६१ राजनीतिक दल सहभागी भएका छन् । समानुपातिकतर्फ भने ४७ दलले मात्र सहभागिता जनाएका आयोगले जानकारी दिएको छ ।
प्रकाशित मिति: सोमबार, मंसिर ५, २०७९ ०९:२०
