संयुक्त राष्ट्रसङ्घ– राष्ट्रसङ्घका विज्ञको विचारमा सुडानका धेरैजसो विद्रोही समूह र लिबिया बाहेक सुडानका सबै छिमेकी मुलुक डार्फरको शान्ति प्रक्रियालाई समर्थन गरिरहेका छन् तर यस समस्याग्रस्त पश्चिमी क्षेत्रमा सुरक्षा खतराका घटनामा बृद्धि भएका छन् । यहाँ स्थानीय किसान र गाईवस्तु चराउने गोठालाबीच बलात्कारदेखि झडपका घटनामा वृद्धि भएको छ ।
ती विज्ञले संयुक्त राष्ट्रसङ्घीय सुरक्षा परिषद्लाई सोमबार बुझाएको प्रतिवेदनमा विद्रोही लडाकूले नागरिकमाथि आक्रमण गरेका, हिंसात्मक प्रदर्शन हुने गरेको तथा वर्षौंदेखि विस्थापित भएर डार्फरबासीले आश्रय लिइरहेका ठूला शिविरमा तनाव बढेको उल्लेख छ ।
प्रतिवेदनमा अब्दुल वाहिद एलनूरको नेतृत्वमा रहेको सुडान लिबरेशन आर्मीको समूह र सरकारी फौजबीच भिडन्त पनि भइरहेको उल्लेख छ ।
सुडानको अरब–समर्थित सरकारले जातीय विभेद गरेको आरोप लगाउँदै डार्फरमा सन् २००३ मा द्वन्द्व शुरु भएको थियो । द्वन्द्वको शान्तिपूर्ण समाधान गर्नुको साटो सुडान सरकारले स्थानीय घुमन्ते अरबी जनजातिलाई शस्त्र दिएर मुलुकलाई युद्धतर्फ धकेलेको आरोप लाग्ने गरेको छ तर सुडान सरकारले यसलाई निरन्तर अस्वीकार गरिरहेको छ । गत अप्रिलमा एउटा जनविद्रोहले राष्ट्रपति ओमर अल–बसिरलाई झन्डै तीन दशकपछि सत्ताच्यूत गरेको थियो ।
बसिरको पतनसँगै अहिले सैन्य–नागरिक सरकारले सुडानलाई प्रजातन्त्रको नाजुक मार्गबाट अघि बढाउँदै लगेको छ । एन्नूरको विद्रोही समूह र त्यसका समर्थकले संक्रमणकालीन सरकारले क्रान्तिलाई अपहरण गरेको आरोप लगाएका छन् ।
सङ्क्रमणकालीन सरकारको एउटा प्रमुख प्राथमिकतामा सुडानको सुदूरपश्चिमका डार्फरसमेतका प्रान्तहरूमा फैलिएका विद्रोहको अन्त्य गर्नु रहेको छ र गत अक्टोबरदेखि विद्रोही समूहसँग सरकारले शान्ति वार्ता गरिरहेको छ । मानवअधिकारसम्बन्धी एउटा महत्वपूर्ण मुद्दाका सम्बन्धमा विशेषज्ञको प्यानलले दिएको प्रतिवेदनमा भनिएको छ, ‘सन् २०१९ को मार्चदेखि डिसेम्बरको अवधिमा आन्तरिक विस्थापित व्यक्तिका लागि बनाइएका शिविर नजिकै महिला र बालबालिकामाथि बलात्कार र शारीरिक हिंसाका घटना नियमित रूपमा हुने गरेको विश्वासिला स्रोतले बताएका छन् ।’
पीडितले यी अपराधीमा सशस्त्र विद्रोही समूहमा आवद्ध व्यक्ति र सुडानी सुरक्षाफौजका केही सदस्य रहेको आरोप लगाएका छन् । प्रतिवेदनमा अपराधमा संलग्न धेरैजसो व्यक्तिको पहिचान गरिएको भएपनि उनीहरू पक्राउ नपरेको उल्लेख छ ।
उदाहरणका रूपमा, एउटा घटना जुन २८ मा उत्तर डार्फरको तबिट गाउँमा भएको थियो । ऊँटमा सवार तीन व्यक्तिले एक जना पुरुष, एक महिला र दुई किशोरीमाथि आक्रमण गरे । प्रतिवेदनमा भनिएको छ, करिब ४० वर्षको हाराहारीका पुरुष र महिला दुबैलाई कुटपिट गरियो र लखेटियो, र त्यसपछि दुबै बालिकालाई कुटपिट गरी बलात्कार गरियो ।
एक अर्को घटनामा रेपिड सपोर्ट फोर्सेजमा आबद्ध बर्दीधारी व्यक्तिले ११ र १३ वर्षीया दुई बालिकालाई बलात्कार गरेको दुबै बालिकाले आरोप लगाउँदै भिडियो नै सार्वजनिक गरेका छन् । यो घटना सेन्ट्रल डार्फरको नेर्टिटीमा भएको हो ।
यी व्यक्तिको आवद्धता सुडानको जञ्जाविद मिलिसियासँग रहेको खुलेको छ । डार्फर विद्रोहका शुरुआती दिनमा यो समूह गाउँमा आगो लगाउने, निर्दोशको हत्या गर्ने तथा बलात्कार गर्ने कार्यमा संलग्न रहेको थियो ।
समितिले भनेको छ कि गोप्य सरकारी स्रोतबाट प्राप्त तथ्याङ्कमा सन् २०१९ को अप्रिलदेखि सेप्टेम्बरबीच बलात्कार र यौन हिंसाका १२० वटा मुद्दा दर्ता भएका छन् । यद्यपि सामाजिक अवरोधका कारण बलात्कारका घटना रिपोर्ट नगर्ने प्रवृत्ति यहाँ व्याप्त छ । (रासस÷एपी)
प्रकाशित मिति: बुधबार, माघ ८, २०७६ ०८:३०
