काठमाडौं - अर्थतन्त्रका सूचकहरुमा सुधार हुँदै गएको पाइएको छ । नेपाल राष्ट्र बैंकले बिहीबार सार्वजनिक गरेको मुलुकको वर्तमान आर्थिक तथा वित्तीय अवस्थासम्बन्धी प्रतिवेदनमा सुधारका संकेतहरु देखिएका हुन् ।
चालु आर्थिक वर्षको चार महिनाको विवरण समेटिएको उक्त प्रतिवेदनमा महँगी भने उच्च बन्दै गएको उल्लेख गरिएको छ ।राष्ट्र बैंकको प्रतिवेदनमा देशभित्र कूल विदेशी विनिमय सञ्चिति कात्तिक मसान्तसम्म १२ खर्ब ४६ अर्ब २७ करोड रुपैयाँ बराबर रहेको छ ।
गत असार मसान्तमा १२ खर्ब १५ अर्ब ८० करोड रुपैयाँ बराबर रहेको कूल विदेशी विनिमय सञ्चिति चालु आवको चार महिनामा २.५ प्रतिशतले वृद्धि भएको हो । उक्त रकम ९.७ महिनाका लागि वस्तु आयात गर्न पर्याप्त हुने राष्ट्र बैंकको भनाइ छ ।
अमेरिकी डलरमा यस्तो सञ्चिति गत असार मसान्तमा नौ अर्ब ५४ करोड रहेकोमा गत कात्तिक मसान्तमा एक प्रतिशतले वृद्धि भई नौ अर्ब ६३ करोड कायम भएको छ । कूल विदेशी विनिमय सञ्चितिमध्ये नेपाल राष्ट्र बैंकमा रहेको सञ्चिति गत असार मसान्तमा १० खर्ब ५६ अर्ब ३९ करोड रुपैयाँ रहेकोमा गत कात्तिक मसान्तमा ३.३ प्रतिशतले वृद्धि भई १० खर्ब ९१ अर्ब २२ करोड रुपैयाँ पुगेको छ ।
बैंक तथा वित्तीय संस्था (नेपाल राष्ट्र बैंकबाहेक) सँग रहेको विदेशी विनिमय सञ्चिति गत असार मसान्तमा एक खर्ब ५९ अर्ब ४१ करोड रुपैयाँ रहेकोमा गत कात्तिक मसान्तमा २.७ प्रतिशतले कमी आई एक खर्ब ५५ अर्ब पाँच करोड रुपैयाँ कायम भएको छ । गत कात्तिक मसान्तको कूल विदेशी विनिमय सञ्चितिमा भारतीय मुद्राको अंश २३.५ प्रतिशत रहेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ ।
समीक्षा अवधिमा शोधनान्तर स्थिति २० अर्ब तीन करोड रुपैयाँले बचतमा रहेको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा शोधनान्तर स्थिति एक खर्ब ५० अर्ब ३८ करोड रुपैयाँले घाटामा रहेको थियो । अमेरिकी डलरमा अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा एक अर्ब २७ करोडले घाटामा रहेको शोधनान्तर स्थिति समीक्षा अवधिमा १४ करोड ९६ लाखले बचतमा रहेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
यता चालु खाता भने अझै घाटामा रहेको छ । यद्यपि, चालु खाता घाटाको आकडा घटेर समीक्षा अवधिमा ३५ अर्ब ४० करोड रुपैयाँ कायम भएको छ । अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा चालु खाता दुई खर्ब २० अर्ब ९१ करोड रुपैयाँले घाटामा रहेको थियो । अमेरिकी डलरमा अघिल्लो वर्षको सोही अवधिमा एक अर्ब ८६ करोडले घाटामा रहेको चालु खाता समीक्षा अवधिमा २८ करोडले घाटामा रहेको छ ।
महँगी झन् उच्च
चालु आर्थिक वर्षको चौथो महिना अर्थात् कात्तिकमा मुलुकको मूल्यवृद्धि ८.०८ प्रतिशत पुगेको छ । यो वार्षिक बिन्दुगत उपभोक्ता मुद्रास्फीति (मूल्यवृद्धि) हो । अघिल्लो वर्षको सोही महिनामा यस्तो मुद्रास्फीति ६.०४ प्रतिशत रहेको थियो ।
राष्ट्र बैंकका अनुसार समीक्षा महिनामा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहको मुद्रास्फीति ७.३८ प्रतिशत र गैरखाद्य तथा सेवा समूहको मुद्रास्फीति ८.६३ प्रतिशत रहेको छ । तराईमा सबैभन्दा बढी ८.५२ प्रतिशत बराबरको मूल्यवृद्धि कायम भएको छ ।
काठमाडौं उपत्यकामा ७.५६ प्रतिशत, पहाडमा ८.०३ प्रतिशत र हिमालमा ६.६८ प्रतिशत मूल्यवृद्धि रहेको राष्ट्र बैंकको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
समीक्षा महिनामा खाद्य तथा पेय पदार्थ समूहअन्तर्गत रेस्टुरेण्ट तथा होटल उपसमूहको मूल्य सूचकांक १५.९७ प्रतिशत, सूर्तीजन्य पदार्थको ११.८१ प्रतिशत, दुग्ध पदार्थ तथा अण्डाको ९.३३ प्रतिशत, खाद्य तथा खाद्यजन्य पदार्थको ९.१९ प्रतिशत र मदिराजन्य पेयपदार्थको ८.८४ प्रतिशतले बढेको छ । गैरखाद्य तथा सेवा समूहअन्तर्गत यातायात उपसमूहको मूल्य सूचकांक १७.७१ प्रतिशत, स्वास्थ्यको ११.२२ प्रतिशत, मनोरञ्जन तथा संस्कृतिको ८.७६ प्रतिशत, घरायसी उपयोगका वस्तुको ८.४९ प्रतिशत र फर्निसिङ तथा घरायसी उपकरणको ८.३३ प्रतिशतले बढेको तथ्यांक छ ।
प्रकाशित मिति: शुक्रबार, पुस १, २०७९ १०:३८
