काठमाडाैं - प्रधानमन्त्रीको हैसियतमा कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले आइतबार बिहानै आपसी भाइचारा, सौहाद्र्रता र राष्ट्रिय एकताको अभिवृद्धि होस् भनेर शुभकामना दिए ।
केहीबेरमै दाहालसँग गठबन्धनको एकता थप सुदृढ बनाउन भन्दै दूतको रूपमा नेता विमलेन्द्र निधिलाई खुमलटार पठाए । उनले आलोपालो गर्दा प्रधानमन्त्री पहिलो कार्यकालका लागि कांग्रेसलाई छाड्न दाहालसँग आग्रह गरे । दाहालले निधिको प्रस्तावलाई सीधै अस्वीकार गरे । लगत्तै पदाधिकारीका केही नेताहरूलाई बोलाएर दाहालले खुमलटारमै भने, ‘गठबन्धन संकटतिर गयो ।’
तर, पनि गठबन्धन टिकाउने र देउवा नै प्रधानमन्त्री बन्नेगरी जोडबल भइरह्यो । त्यसकै परिणाम मध्याह्न देउवा–दाहाल एक्लाएक्लै भेटवार्ता बालुवाटारमा भयो । भेटवार्ता चल्दै गर्दा नेकपा एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष माधवकुमार नेपालको प्रवेश भयो, जहाँ देउवा प्रधानमन्त्री नभई राष्ट्रपति पनि कांग्रेसले राख्ने बटमलाइनसहित प्रस्तुत भएको दाहालको सचिवालयका एक सदस्यले भने । उनका अनुसार त्यही भेटवार्ता गठबन्धन भंग हुने आधार बन्यो । देउवाले अडान नछाडेपछि गठबन्धन टुट्ने अवस्था सिर्जना भएको हो ।
त्यसपछि दाहाल बालुवाटारको बैठक छाडेर एमाले अध्यक्ष ओलीको निवास बालकोट पुगे । उनीभन्दा अघि भने वरिष्ठ उपाध्यक्ष नारायणकाजी श्रेष्ठ, महासचिव देवप्रसाद गुरुङसहितका नयाँ सत्ता समीकरण बनाउनेबारे ओलीसँग छलफल गरिसकेका थिए । माओवादी उपमहासचिव वर्षमान पुन पुग्दा भने ओलीले ‘चिज धेरै विकास भइसकेको’ बताएका थिए ।
नेताहरूले सत्ता समीकरणको वातावरण बनाएलगत्तै दाहाल बालकोट पुगेका हुन् । भन्नचाहिँ त्यसबेलासम्म सरकारका प्रवक्ता तथा सञ्चारमन्त्री ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले गठबन्धन जोगाउन आवश्यक रहेको र सहमति अन्तिम घडीमा हुने भनेका थिए । तर, त्यसबेलासम्म गठबन्धन नजोगिनेगरी राजनीतिक माहोल बनिसकेको थियो । कांग्रेसकै वरिष्ठ नेता रामचन्द्र पौडेलले भने निराशाका कुरा गरिसकेका थिए । दाहाल ओलीसँग सत्ता समीकरण टुंगो लगाउन बालकोट पुगेपछि पौडेलले ‘हाम्रो (कांग्रेसको) हातबाट सबैथोक जान्छ कि जस्तो छ’ भनेका थिए ।
ओलीसँग भने राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका सभापति रवि लामिछाने, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टीका अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देन, जनता समाजवादी पार्टीका अध्यक्ष अशोक राई र जनमत पार्टीका अध्यक्ष डा. सिके राउतले छलफल गरिसकेका थिए । उनीहरू दाहालको नेतृत्वमा सरकारमा सहभागी हुन तयार भइसकेका थिए ।
‘अहिले एजेण्डामा आधारित सरकार गठनको सहमति गरेका हौं,’ बालकोट बैठकबाट बाहिरिएपछि एमाले महासचिव शंकर पोखरेलले भने । त्यहीबेला एकीकृत समाजवादीका अध्यक्ष नेपालले भने सचिवालय बैठक राखेर कांग्रेस नेतृत्वमा सरकार बन्ने सम्भावना सकिएको ‘ब्रिफिङ’ गरिरहेका थिए ।
नभन्दै केही छिनमै सत्ता सहकार्यको निर्णायक कदम सफल भएको सन्देशसहित ओलीनिवासको बार्दलीमा ओली र दाहाल एक साथ उभिए । यसपछि ओली–दाहालसहितका नेताहरू प्रधानमन्त्रीमा दाबी पेस गर्न शीतलनिवास गए । राप्रपाले सरकारलाई समर्थन गर्ने निर्णय ग¥यो ।
‘हाम्रो पदाधिकारी बैठकले सरकारलाई तत्काल समर्थन गर्ने मात्रै निर्णय गरेको छ,’ प्रवक्ता सगुनसुन्दर लावतीले प्रभावसँग भने । रास्वपाले भने सरकारमा सहभागी हुने निर्णय गरेको छ ।
यसरी दाहाल तेस्रो कार्यकालका लागि आवश्यकभन्दा अधिक बहुमतसहित प्रधानमन्त्री नियुक्त भएका हुन् । आज शपथ ग्रहणपछि उनले मन्त्रिपरिषद् गठन गर्ने छन् ।
देउवाको ‘दम्भ’ले कांग्रेस शून्यतामा
प्रधानमन्त्री पहिलो चरणमै हुने र राष्ट्रपति पनि नछाड्ने कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाको बटमलाइनका कारण विकसित राजनीतिक घटनाक्रमले कांग्रेसलाई शून्यतामा पु¥याएको छ । संसद्को दोस्रो दल एमाले नेतृत्वको नयाँ गठबन्धनले संघसँगै सातवटै प्रदेशमा बहुमतको सरकार गठन गर्ने देखिएको छ । संघमा स्वतन्त्र चारसहित एमाले, माओवादी, रास्वपा, राप्रपा, जसपा, जनमत र नागरिक उन्मुक्ति पार्टीका गरी १७० सांसद छन् ।
नयाँ गठबन्धनबाहिर संसद्मा कांग्रेसका ८९, एकीकृत समाजवादीका १०, लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टीका चार, राष्ट्रिय जनमोर्चाका र नेपाल मजदुर किसान पार्टीका समान एक–एक जना गरी १०५ जना सांसद छन् । यो संख्या सरकार गठनका लागि आवश्यक संख्याभन्दा ३३ कम हो ।
गठबन्धन टुटेसँगै कांग्रेसले राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री, सभामुख, उपसभामुख, राष्ट्रिय सभा अध्यक्ष, उपाध्यक्षलगायत सबै महŒवपूर्ण पद गुमाएको छ । साथै, सातवटा प्रदेशका प्रमुख, मुख्यमन्त्री, सभामुख, उपसभामुख पनि गुमाउन पुगेको छ । सबै प्रदेशमा गठबन्धनकै सरकार बन्ने अवस्था भएकोले कांग्रेसले कुनै पनि पद नपाउने स्थिति बनेको हो । सबै पद आफैंले राख्ने देउवाको ‘दम्भ’ले कांग्रेसलाई क्षति पुगेको कांग्रेसका एक नेताले बताए ।
प्रकाशित मिति: सोमबार, पुस ११, २०७९ ०७:२५
