काठमाडौं– देशको दोस्रो सर्वोच्च पद उपराष्ट्रपतिको निर्वाचन आज हुँदै छ । उपराष्ट्रपति हुन चार जनाको उम्मेदवारी परे पनि प्रतिस्पर्धामा तीन जनामात्रै छन् । गठबन्धनबाट जनता समाजवादी पार्टी (जसपा)का रामसहायप्रसाद यादव र जनमत पार्टीकी ममता झा उम्मेदवार छन् ।
नेकपा एमालेबाट अष्टलक्ष्मी शाक्य उम्मेदवार छिन् । गठबन्धनकै दल जसपाबाट उम्मेदवारी दिएकी प्रमिला कुमारीले भने आफ्नो उम्मेदवारी निस्क्रिय पार्दै यादवलाई समर्थन गरेकी छन् ।
सत्ता गठबन्धन
नेपाली कांग्रेस – १६,०१५
नेकपा माओवादी केन्द्र – ७,६४९
नेकपा एकीकृत समाजवादी – २,५५७
जनता समाजवादी पार्टी – २,०६६
जनमत पार्टी – १२४२
लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी – ९७१
नागरिक उन्मुक्ति पार्टी – ८१३
राष्ट्रिय जनमोर्चा – २०६
नेपाल संघीय समाजवादी पार्टी– ४८
गठबन्धनको जम्मा मतभार -३१,५६७
नेकपा एमाले – १५,३१२
राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी– २,४५० (तटस्थ)
राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी– १,५८० (निर्णय हुन बाँकी)
नेपाल मजदुर किसान पार्टी – २२३
हाम्रो नेपाली पार्टी – ९६
स्वतन्त्र सांसद– १०५०
मतदाता
राष्ट्रियसभा – ५९
प्रतिनिधिसभा – २७१
प्रदेशसभा – ५५०
कूल मतदाता – ८८०
रामचन्द्र पौडेल राष्ट्रपति निर्वाचित, रवि लामिछाने पदमुक्त, सहनाज रहमानको निधन र टेकबहादुर गुरुङ निलम्बित
यादवलाई उनको दल जसपासँगै प्रतिनिधिसभाको ठूलो दल नेपाली कांग्रेस, नेकपा माओवादी केन्द्र, नेकपा एकीकृत समाजवादी, नेपाल समाजवादी पार्टीलगायतको समर्थन छ । झालाई भने उनको दल जनमत र गठबन्धनकै दुई साना घटकहरू लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा) र नागरिक उन्मुक्ति पार्टीको समर्थन छ ।
कूल मतभार - ५२,४७०
निर्वाचित हुन आवश्यक मतभार- २६,२३५
गठबन्धन दलका नेताहरूले एक जना मात्रै उम्मेदवार बनाउन कोसिस त गरे तर सम्भव भएन । नभएकै कारण दुई उम्मेदवारसहित गठबन्धन निर्वाचनमा गएको हो । गठबन्धनमा १० दल छन् । प्रभु साह नेतृत्वको आम जनता पार्टीेले यादव कि झालाई समर्थन गर्ने भन्ने खुलेको छैन ।
र, दुई जना उम्मेदवार गठबन्धनकै हुँदा राष्ट्रपति निर्वाचनमा जसरी जित निकाल्न सहज छैन । २५ फागुनमा गठबन्धनका एकल उम्मेदवार रामचन्द्र पौडेलले एमाले उम्मेदवार सुवासचन्द्र नेम्बाङलाई दोब्बरभन्दा बढी मतान्तरले पराजित गरेका थिए । तर, गठबन्धनमा यादव र झा उम्मेदवार हुँदा भने पहिलो चरणबाटै उपराष्ट्रपति निर्वाचित हुने अवस्था आए पनि मतभार केही कम पाउने देखिएको छ ।
किनभने झालाई उनको दलसँगै अन्य दुई दल लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी र नागरिक उन्मुक्ति पार्टीले समर्थन गरेका छन् । यी तीन दलको मतभार तीन हजार २६ छ । यसो हुनाले यादवले राष्ट्रपतिमा पौडेलले जति मत पाउने सम्भावना नभएको कांग्रेसका एक जना पदाधिकारीले बताए ।
उनले भने, ‘दुई उम्मेदवार हुँदा स्वतः मतभार बाँडिन्छ । यो स्वाभाविक हो । कोसिसचाहिँ सर्वसम्मत एक उम्मेदवार बनाउने थियो, भएन ।’
यादव र झासँग निर्वाचनमा प्रतिस्पर्धा गर्ने शाक्यलाई भने उनको दल एमालेको मात्रै समर्थन छ । यसअघि राष्ट्रपति निर्वाचनमा पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले विभिन्न दललाई पत्राचार गर्दै मत मागे पनि मत आएन । सोहीकारण यसपटक अध्यक्ष ओली र उम्मेदवार शाक्यले खुलेर मत मागेनन् । यसो हुँदा शाक्यलाई उनकै दलबाट मात्रै मत आउने देखिएको छ ।
प्रतिनिधिसभाको पाँचौं दल राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा) तटस्थ बस्ने भएको छ । संवैधानिक राष्ट्रपतिको ठाउँमा राजा चाहिन्छ भन्दै आएको दल हुनाले उक्त दलले राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपति निर्वाचन दुवै अघोषित ढंगले बहिष्कार गरेको हो ।प्रतिनिधिसभाको चौथो दल राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)ले उपराष्ट्रपति निर्वाचनमा कसलाई मत दिने भन्ने निर्णय गर्न आज बिहान ११ बजेका लागि पार्टी पदाधिकारी र संसदीय दलको बैठक बोलाएको छ ।
यसअघि यो दलले राष्ट्रपति निर्वाचनमा गठबन्धनका उम्मेदवार रामचन्द्र पौडेललाई मत दिएको थियो । नेपाल मजदुर किसान पार्टी पनि राप्रपाजसरी तटस्थ बस्ने भएको छ । हाम्रो नेपाली पार्टीले भने के गर्छ भन्ने प्रस्ट हुन सकेको छैन ।यसरी केही दलको अस्ष्टताबीच निर्वाचन आयोगले भने उपराष्ट्रपति निर्वाचनको तयारी पूरा भएको जनाएको छ । आयोगले विज्ञप्ति जारी गर्दै आज बिहान १० बजेदेखि ३ बजेसम्म मतदान हुने जानकारी दिएको छ । आयोगले आचारसंहिता पालना गर्न राजनीतिक दल र उम्मेदवारहरूलाई आग्रह गरेको छ ।
निर्वाचनमा संघीय संसद्अन्तर्गत प्रतिनिधिसभाका २७१ जनाले मतदान गर्न पाउने छन् । २७५ सदस्यीय प्रतिनिधिसभा भए पनि कांग्रेस सांसद रामचन्द्र पौडेल राष्ट्रपति निर्वाचित भए । कांग्रेसकै सांसद टेकबहादुर गुरुङ निलम्बित छन् । राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका सांसद रवि लामिछाने पदमुक्त हुँदा जनता समाजवादी पार्टीकी सांसद सहनाज रहमानको निधन भयो ।
जसले गर्दा उपराष्ट्रपति निर्वाचनमा मतदान गर्ने सांसदको संख्या चार जना घटेर २७१ मा झरेको हो । यसमध्ये पनि कांग्रेस सांसद डा. चन्द्र भण्डारी भारतमा उपचाररत छन् । उनी मतदानमा आउनसक्ने अवस्था नरहेको कांग्रेसका एक नेताले बताए ।संघीय संसद्को माथिल्लो सदन राष्ट्रिय सभामा ५९ जना सांसद छन् । देशभरका प्रदेश संसद्हरूका ५५० जना गरी कूल ८८० जना निर्वाचकमण्डल अर्थात् मतदाता छन् ।
संघीय संसद्को दुवै सदनका ३३० जना निर्वाचकमण्डलको मतभार २६ हजार ७० हुन्छ । प्रदेश संसद्का ५५० जना निर्वाचकमण्डलको २६ हजार ४०० हुन्छ । कूल मतभार ५२ हजार ४७० रहेको छ । यही मतभारमध्ये पहिलो चरणमै कम्तीमा २६ हजार २३५ मतभार प्राप्त उम्मेदवार उपराष्ट्रपति पदमा निर्वाचित हुने छन् ।
रामसहायप्रसाद यादव
– मधेस जनताको अधिकारसँगै पहिचानको आन्दोलनमा योगदान
– राजनीतिमा आउनुभन्दा पहिले विज्ञान र गणित शिक्षक
– गजेन्द्रनारायण सिंह नेतृत्वको नेपाल सद्भावना पार्टीबाट राजनीति सुरू
– संघीयताविनाको अन्तरिम संविधान जलाएका
– मधेस आन्दोलनको शीर्षस्थ एक नेता
– पहिलो संविधानसभामा समानुपातिक सभासद, प्रतिनिधिसभा निर्वाचन २०७४ मा बारा–२ बाट निर्वाचित
– शेरबहादुर देउवा नेतृत्वको सरकारमा वन तथा वातावरणमन्त्री
– ४ मंसिरमा भएको निर्वाचनमा बारा–२ बाट निर्वाचित
– जसपा संसदीय दलका नेता
अष्टलक्ष्मी शाक्य
– नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलनको वरिष्ठ महिला नेतृ
– पहिलो महिला मुख्यमन्त्री
– एमाले उपाध्यक्ष
– २०३५ सालमा घर छाडेर कम्युनिस्ट आन्दोलनमा पूर्णकालिन
– २०५६ को प्रतिनिसभा निर्वाचनमा निर्वाचित
– दोस्रो संविधानसभा निर्वाचन २०७० मा निर्वाचित
– दुईपटक संघीय सरकारको मन्त्री
– राजनीतिमा संघर्षशील महिला नेतृ
ममता झा
– पूर्वकानुन व्यवसायी
– साझा प्रकाशनकी पूर्वअध्यक्ष
– जनमतबाट समानुपातिक सांसद
