– दुई महिना एक साता सत्तामा बसेको एमाले प्रतिपक्षमा
– कांग्रेस, नेकपा एस, लोसपा र जनमोर्चा सत्तापक्षमा
– राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपति निर्वाचनमा गठबन्धनको नयाँ समीकरणले एमाले अन्ततः सत्ताविमुख
– राप्रपा पनि सत्ताविमुख
– सरकार छाडेको रास्वपा सत्तापक्ष कि विपक्ष ?
काठमाडौं– प्रतिनिधिसभामा प्रतिपक्षी दलको अदलबदल हुँदै छ । नेकपा एमाले आजदेखि प्रतिपक्षी दल बन्दै छ । यसअघिको प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेस भने सत्तापक्षमा सर्दै छ । यससँगै आजको प्रतिनिधिसभा बैठकमा एमाले प्रतिपक्षीय बेञ्चमा बस्ने भएको छ ।
१० पुसदेखि १७ फागुनसम्म एमाले सत्तापक्षमा थियो । त्यस अवधिमा कांग्रेस विपक्षी दलको हैसियतमा रह्यो । तर, दुई महिना एक साता सत्तापक्षमा रहेको एमाले अन्ततः प्रतिपक्षमा बस्नुपर्ने बाध्यतामा पुगेको हो ।
२५ फागुनमा भएको राष्ट्रपति निर्वाचन र ३ चैतमा भएको उपराष्ट्रपति निर्वाचनमा बनेको नयाँ गठबन्धनको समीकरणले एमाले प्रतिपक्षमा बस्नुपर्ने कारक बनेको हो । यी दुई पदका लागि भएको निर्वाचनमा एमालेलाई एक्लो पारेर नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्षसमेत रहेका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल कांग्रेससहितका दलहरूसँग सहकार्य गर्न तयार भए । हाल कांग्रेस, माओवादीसहितका दलहरू मिलेर बनेको १० दलीय गठबन्धन छ ।
यही गठबन्धनका कारण एमाले नचाहँदा नचाहँदै प्रतिपक्षमा बस्नुपर्ने बाध्यतामा परेको हो । एमालेका सांसद महेश बस्नेतले आजदेखि एमालेको संसद्मा भूमिका सरकारलाई खबरदारी गर्ने हुने बताए । ‘जनताको मुद्दा थप सशक्त उठाउने अवस्थामा हामी आइपुगेका छौं,’ उनले प्रभावसँग भने, ‘हामी जनताको तहबाट सरकारलाई निरन्तर र प्रभावकारी ढंगले खबरदारी गर्छौं ।’
प्रतिनिधिसभाको पाँचौं दल राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी (राप्रपा) पनि प्रतिपक्षमा पुगेको छ । यो दल भने एमालेभन्दा चार दिन कम अर्थात् १३ फागुनमा दुई महिना तीन दिन सत्तामा बसेर बाहिरियो । यो दल आज पनि प्रतिपक्षीय बेञ्चमा बस्दै छ ।
प्रतिपक्षी दलको रूपमा नेपाल मजदुर किसान पार्टी (नेमकिपा) पनि छ । कुनै पनि दल नेतृत्वको सरकारमा नेमकिपाले सहभागिता जनाएको छैन । यसकारण पनि यो दललाई सरकारको ‘स्थायी प्रतिपक्षी’ भन्ने गरिन्छ ।
प्रतिनिधिसभाको चौथो दल राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी (रास्वपा)ले प्रतिपक्षमै बस्छ कि सत्तापक्षमा ? निक्र्योल गरेको छैन । सरकारबाट यो दल १४ माघमै बाहिरिएको हो । सर्वोच्च अदालतले पार्टी सभापति तथा तत्कालीन गृहमन्त्री रवि लामिछानेको सांसद पद खारेज गरेसँगै मन्त्री पद गुमाउनुपर्दा अन्ततः सरकारबाट बाहिरिएको थियो । तर, सरकारलाई दिएको समर्थन भने फिर्ता लिएको छैन । यसले गर्दा रास्वपा सत्तापक्षमै बस्ने विश्लेषण हुँदै आएको छ । यद्यपि, यसअघि सरकारमै रहँदा पनि प्रतिपक्षमा भएजसरी सरकारलाई खबरदारी गर्न प्रश्न गर्ने लामिछानेले बताएका थिए । जुन अभिव्यक्तिलाई त्यसबेला उनको ‘अपरिपक्व संसदीय राजनीति’ भनेर कतिपयले टिप्पणी गरेका थिए ।
उक्त दलका एक जना सांसदका अनुसार गृहमन्त्रीसहित पहिलेकै अन्य मन्त्रालय पाएको अवस्थामा सरकारमा जान तयार छ । उसो त रविले नै अझै गृह मन्त्रालयसहितका हामीले पाएका मन्त्रालय पाए सरकारमा जाने यसअघि नै बताएका थिए । त्यही भएर सरकारबाट बाहिरिए पनि समर्थन फिर्ता नलिएको हुनसक्ने ठानिएको छ । र, रास्वपा सत्तापक्ष कि प्रतिपक्षमा रहनेबारे टुंगो आजै लाग्नेछ ।
यसरी एमाले र राप्रपा पनि प्रतिपक्षमा पुग्दा सत्ताविमुख भइसकेको कांग्रेस सत्तामा फर्किने भएको छ । १० पुसमा प्रधानमन्त्री र राष्ट्रपति दुवै पद कांग्रेसले लिने अडान सभापति देउवाले राखेपछि माओवादी अध्यक्ष दाहाल बिच्किँदा कांग्रेस सत्ताविमुख बनेको थियो । तर, राष्ट्रपति निर्वाचनमा राष्ट्रिय सहमति कायम गर्ने प्रधानमन्त्री दाहालको अड्डीले एमालेलाई प्रतिपक्षमा पु¥यायो भने कांग्रेसलाई सत्ता प्रवेशको ढोका खोलिदियो ।
कांग्रेस सहमहामन्त्री भीष्मराज आङ्देम्बेले सरकारमा जाँदा कुन–कुन मन्त्रालय लिने र प्रधानमन्त्री दाहाललाई विश्वासको मतबारे निर्णय गर्न आजै कांग्रेस केन्द्रीय कार्यसम्पादन समितिको बैठक बस्ने बताए । उनका अनुसार बैठक आज बिहान १०ः३० बजे संसद् भवनको ल्होत्से हलमा बस्ने तय भएको छ । ‘बैठकमा हामी सत्तापक्षको बेञ्चमा बस्नेबारे छलफल गर्नेछौं । सरकारमा कति मन्त्रालयमा दाबी गर्ने र प्रधानमन्त्रीजीलाई विश्वासको मत दिने भन्ने विषय नै छलफलको केन्द्रबिन्दु हुने छन्,’ उनले भने ।
कांग्रेससँगै सत्तापक्ष भएको दल माधवकुमार नेपाल नेतृत्वको नेकपा एकीकृत समाजवादी हो । लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी (लोसपा) र राष्ट्रिय जनमोर्चा पनि हो । यसअघि नै सत्तापक्षमा जनता समाजवादी पार्टी (जसपा) र नागरिक उन्मुक्ति पार्टी थिए । तर, सरकारमा भने सहभागी थिएनन् । अब, भने दुवै दलले सरकारमा सहभागी हुने मनस्थिति बनाएका छन् ।
हाल दाहाल नेतृत्वको सरकारमा उनको दल माओवादी र डा. चन्द्रकान्त (सिके) राउत नेतृत्वको जनमत पार्टी मात्रै छन् । यी दलहरू भएको गठबन्धनमा थपिएका प्रभु साह नेतृत्वको आम जनता पार्टीचाहिँ सरकारमा सहभागी हुन्छ कि हुँदैन ? निश्चित भइसकेको छैन ।
प्रकाशित मिति: आइतबार, चैत ५, २०७९ ११:३८
