बैंकक - थाइल्याण्डको आइतबारको निर्वाचनले नयाँ प्रधानमन्त्री बन्ने होडमा रहेका केही उम्मेदवारलाई चयन गर्नेछ । लामो समयदेखि ‘रोलेक्स जनरल’ भनेर चिनिने राजनीतिज्ञदेखि नयाँ अनुहारका प्रतिद्वन्द्वीसम्म आइतबारको निर्वाचनपछि थाइल्याण्डको नयाँ प्रधानमन्त्री बन्ने होडमा रहेका छन् ।
वर्तमान प्रधानमन्त्री प्रयुत चान–ओ–चा आफ्नो नवगठित युनाइटेड थाई नेशन पार्टीको नेतृत्व गर्दै पुनः चुनावको दौडमा छन् । इल्याण्डमा सन् २०१४ मा भएको सैन्य ‘कू’ का मुख्य योजनाकारमध्येका एक प्रयुतले सन् २०१९ को विवादास्पद मतदानमा सत्ता सम्हालेका थिए ।
संवैधानिक अदालतको फैसलाअनुसार ६९ वर्षीय उनी थाइल्याण्डको सबैभन्दा लामो समयसम्म प्रधानमन्त्री रहेका मध्येका एक नेता हुन् । तर उनी सन् २०२५ सम्म मात्र उक्त पदमा बसिरहन सक्नेछन् । उत्तरपूर्वी नखोन रात्चासिमा प्रान्तमा एक सैनिक परिवारमा जन्मिएका प्रयुत सन् १९८० मा मिलिटरी कलेजबाट उठेर प्रतिष्ठित क्वीन्स गार्ड्सको कमान्डर बनेका थिए ।
सन् २००६ मा भएको ’कू’ मा सत्ताच्युत भएका पूर्वप्रधानमन्त्री थाक्सिन सिनावात्राका ग्रामीण समर्थकसहित रेड शर्टका प्रदर्शनकारीमाथि भएको कारबाहीमा उनी सम्लग्न भएका थिए । उक्त आन्दोलनमा ९० जनाभन्दा बढीको मृत्यु भएको थियो । उनले सन् २०१८ मा भ्यालेन्टाइन डेको अवसरमा ‘डायमन्ड हार्ट’ नामक गीतसहित कविता र गीतहरू सार्वजनिक गरेर पछिका वर्षहरूमा छवि पुर्न स्थापनाको प्रयास गरेका छन् ।
त्यसैगरी, पालाङ प्रचारथ पार्टीका नेता प्रवित वोङ्गसुवान ‘रोलेक्स जनरल’ र कौशलको प्रेमको लागि एक शान्त राजनीतिक नेताका रूपमा चिनिन्छन् । सन् १९४० को दशकमा एक सैनिक परिवारमा जन्मिएका उनी एक सिपाहीका रूपमा सेनामा प्रवेश गरी सन् २००४ देखि २००५ सम्म सेना प्रमुख हुँदै सेवा निवृत्त भएका थिए ।
सन् २००६ को ‘कू’ पछि उनी राष्ट्रिय सभामा नियुक्त भएका थिए भने सन् २००८ मा उनी डेमोक्र्याट पार्टीको नेतृत्वमा रक्षामन्त्री थिए । प्रवितलाई सन् २०१४ को ‘कू’ का मुख्य आर्किटेक्टमध्ये एकका रूपमा हेर्ने गरिएको छ । उनले प्रयुतसँग नजिक रहेर उनको उपप्रधानमन्त्रीसमेत बनेका थिए ।
‘रोलेक्स जनरल’ले सन् २०१८ मा १२ लाख अमेरिकी डलर बराबरको २५ वटा लक्जरी घडीको फोटो खिचेपछि आलोचनाको आँधीबेहरीको सामना गर्नुपरेको थियो । अविवाहित र कुनै सन्तान नभएका उनले पहिलो पटक प्रधानमन्त्रीका लागि प्रतिस्पर्धा गर्नेछन् ।एक सन्तानका बाबु रहेका ४२ वर्षका पिता लिम्जारोएनरातलाई यहाँको राजनीतिमा नयाँ अनुहार मानिन्छ तर उनलाई वृद्ध राजनीतिज्ञहरूको बीचमा राजनीतिकरूपमा ‘मुटुको धड्कन’ मानिन्छ ।
सन् २०२० मा अदालतले मुभ फरवार्डको पूर्ववर्ती फ्युचर फरवार्ड पार्टीलाई विघटन गरी संस्थापक तथा अटो पार्ट्स टाइकून थानाथोर्न जुआङ्गरुङ्गरुङ्गकिटलाई एक दशकका लागि राष्ट्रपतिपदका लागि प्रतिस्पर्धा गर्न प्रतिबन्ध लगाएपछि उनलाई नेतृत्वमा नियुक्त गरिएको थियो ।
सन् २०१९ मा सांसद निर्वाचित हुनुअघि हार्वर्डमा पढेका पिता उद्यमीबाट राजनीतिमा प्रवेश गरेका हुन् । उनी २५ वर्ष हुँदा बुबाको मृत्यु भएपछि पिता आफ्नो परिवारको अत्यधिक ऋणमा रहेको व्यवसाय एग्रिफुड चलाउन घर फर्किएका थिए । न्युजिल्याण्डको हाईस्कूलमा अध्ययन गरेका पिता सन् २००८ मा क्लियो थाइल्याण्डका ‘अत्यधिक मन पराइएका ५० योग्य ‘ब्याचलर’ मध्ये एक हुन् ।
सन् २०१२ मा उनले थाई टिभी अभिनेत्री चुतिमा तिपानातसँग विवाह गरेका थिए । तर यो यो वैवाहिक सम्बन्ध सन् २०१९ मा टुटेको थियो । गाँजाको औषधीजन्य महत्वको वकालत गर्ने थाइल्याण्डको राजनीतिक आन्दोलनको अकल्पनीय अनुहार स्वास्थ्यमन्त्री तथा भुमजैथाई पार्टीका नेता अनुतिन चार्नभिराकुल सन् २०२२ मा थाइल्याण्डको राजनीतिक आन्दोलनको चर्चामा रहेका थिए ।
न्युयोर्कको होफस्ट्रा युनिभर्सिटीमा पढेका ५६ वर्षीय उनी थाइल्याण्डको सबैभन्दा धनी परिवारमध्येका एक हुन् । सोखका लागि पाइलटका रूपमा काम गर्ने उनले दानका लागि अङ्गहरू काटेको दाबी गरेका छन् । सन् १९९० को दशकमा राजनीतिमा प्रवेश गरेका उनले पछि अर्बपति थाक्सिन सिनावात्राको सरकारमा उपमन्त्रीको रूपमा काम गरेका थिए । त्यसपछि उनलाई पाँच वर्षको राजनीतिक प्रतिबन्ध लगाइएको थियो ।
प्रतिबन्धको अवधि समाप्त भएपछि उनी भुमजैथाईमा सामेल भएका थिए ।। उनी २०१२ मा नेता बने र २०१९ मा सरकारको गठबन्धनमा पार्टीको तर्फबाट नेतृत्व गरे । महामारीको समयमा स्वास्थ्य मन्त्रीको रूपमा उनी २०२१ को लकडाउन र असमान खोप वितरणको अव्यवस्थित ह्यान्डलिङको लागि आलोचनाको शिकार भएका थिए । यसको बावजुद, अनुटिनले अझै पनि सन् २०१९ मा जस्तै चुनावको परिणाममा ‘किङ्गमेकर’को भूमिका निभाउन सक्ने आँकलन गरिएको छ ।
प्रकाशित मिति: बुधबार, वैशाख २७, २०८० १६:१८
