विचार मिल्ने शक्तिहरुसँग मिलेर जानुपर्छ भन्ने छ । यो पार्टीको पुरानै निर्णय हो । यसअनुसार अनौपचारिक रुपमा विभिन्न विचार मिल्ने शक्तिहरुसँग छलफल चलिरहेकै छ । नेसपासँग अहिले एकताको छलफल चलिरहेको छ । अब एकतालाई तार्किक निष्कर्षमा पु¥याउन समितिले काम गर्ने छ ।
अग्निप्रसाद सापकोटा
प्रवक्ता, माओवादी केन्द्र
- अध्यक्ष दाहाल एकता संयोजन समिति संयोजक
- नेसपा, जसपा, नेकपा एस र नेकपालाई एकता प्रक्रियामा ल्याउने दाहाललाई कार्यभार
काठमाडौं– हरेक चुनावबाट झन् कमजोर देखिँदै गएको सत्ता नेतृत्व दल नेकपा माओवादी केन्द्र शक्तिमा फर्किने जमर्कोमा छ । त्यसका लागि पूर्वमाओवादी घटकहरुसँग एकताको हात फैलाएको छ । प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका पार्टी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल नै एकताका सूत्रधार बनेका छन् । शनिबार उनकै संयोजकत्वमा माओवादीले एकता संयोजन समिति बनाएको छ ।
पार्टी प्रवक्ता अग्निप्रसाद सापकोटाका अनुसार समितिले डा. बाबुराम भट्टराई अध्यक्ष रहेको नेपाल समाजवादी पार्टी (नेसपा)लाई एकता प्रक्रियामा ल्याउन सम्वाद गर्ने छ । ‘विचार मिल्ने शक्तिहरुसँग मिलेर जानुपर्छ भन्ने छ । यो पार्टीको पुरानै निर्णय हो । यसअनुसार अनौपचारिक रुपमा विभिन्न विचार मिल्ने शक्तिहरुसँग छलफल चलिरहेकै छ,’ प्रवक्ता सापकोटाले प्रभावसँग भने, ‘नेसपासँग अहिले एकताको छलफल चलिरहेको छ । अब एकतालाई तार्किक निष्कर्षमा पु¥याउन समितिले काम गर्ने छ ।’
माओवादीले उपाध्यक्ष कृष्णबहादुर महरा नेतृत्वमा र नेसपाले सहअध्यक्ष गंगानारायण श्रेष्ठ संयोजक रहेको कार्यदल गठन गरेका छन् । कार्यदलको ३ मंसिरमा बसेको बैठकले पार्टी एकताबारे निर्णय गर्नुअघि एकता संयोजन समिति गठन गर्न सुझाएको थियो । सोहीअनुसार माओवादीले दाहालकै संयोजकत्वमा शनिबार संयोजन समिति गठन गरेको हो ।
भट्टराई संयोजक रहेको नेसपाको पनि एकता संयोजन समिति छ । गत ६ मंसिरमा समिति बनेको हो । समितिहरुलाई दुवै पार्टीले उठाइरहेका वैचारिक र नीतिगत विषयहरुमा छलफल गरी सहमतिको आधारमा अगाडि बढ्ने र पार्टी विधान, नाम, संगठनात्मक संरचना, चुनाव चिह्नलगायतका विषयमा पनि सहमति जुटाउने कार्यभार छ ।
डा. भट्टराई ‘माओवादी’ नाममा भने सहमत छैनन् । पार्टीको नाममा समाजवाद राखेर अघि बढ्न सकिने उनको मत छ । माओवादी अध्यक्ष दाहाल पनि पार्टी नामबाट माओवादी शब्द हटाउन तयार रहेका विवरणहरु यसअघि सार्वजनिक भएका थिए । संविधान जारी भएको छैटौं दिनमा भट्टराईले माओवादी पार्टीबाट अलग हुनेमात्रै होइन, माओ विचारधाराबाट अलग हुने निर्णय लिएका थिए । यसले गर्दा पनि माओवादी नामसँग उनको ‘अ’रुचि देखिन्छ । समाजवादीसँग केही फुर्को राखेर नाम जुराउनु उपयुक्त हुने मत अघि सार्दै आएका छन् । माओवादी नेताहरु पनि यसमा सहमत नै छन् । तर, एकता प्रक्रियामा पनि ढिलाइ भइरहेको छ ।
जबकि, गत वर्षको चुनावअघि नै दुई पार्टीबीच एकताको चर्चा चलेको थियो । डा. भट्टराईले आफ्नो चुनाव क्षेत्र दाहाललाई छाडे । चुनाव जिताउन भोटै मागे । दाहालको दल माओवादीले पनि भट्टराईको दलका उम्मेदवार महेन्द्र राय यादवलाई पार्टीको चुनाव चिह्न गोलाकारभित्रको हँसिया हथौडा प्रयोग गर्न दिए । यादवले चुनाव पनि जिते । यसरी पार्टी एकताको माहोल चुनावअघि नै बनेको थियो ।
तर, चुनाव सकिएपछि भने दाहाल–भट्टराईबीच दरार पैदा भयो । समाजवादी मोर्चा गठन हुँदा दाहालले भट्टराईलाई समेटेनन् । भट्टराई ती नेता हुन्, जो मोर्चाको एक जना परिकल्पनाकार हुन् । उनकै दल नेसपालाई बाहिर राखेर जनता समाजवादी पार्टी (जसपा), नेकपा एकीकृत समाजवादी (एस) र नेकपा सम्मिलित मोर्चा गठन भयो । यसपछि दाहालसँग भट्टराई बिच्किएका थिए । तर, १ मंसिरमा दाहालले भट्टराईलाई प्रधानमन्त्रीको सरकारी निवास बालुवाटारमा बोलाएका थिए । त्यहाँ उनीहरुबीच पार्टी एकताबारे छलफल भएको थियो । त्यसको दुई दिनपछि बसेको कार्यदल बैठकले पार्टी नाम, चुनाव चिह्न, सांगठनिक संरचनालगायत विषय टुंग्याउन एकता संयोजन समितिको औचित्य हुने जनाएको थियो ।
सोहीअनुसार माओवादी र नेसपाले समिति गठन गरेका हुन् । यसअघि भट्टराईले माओवादीसँग एकताका लागि नौ बुँदे पत्र नै पठाएका थिए । दाहालले भने पत्रको जवाफ नौ महिना बित्दासम्म जवाफ पठाएका छैनन् । बरु, गत भदौमा माओवादी महासचिव देवप्रसाद गुरुङले सहअध्यक्ष यादवलाई पत्र पठाएर एकताका लागि आह्वान गरेका थिए । यसलाई लिएर दाहालसँग भट्टराईले असन्तुष्टि पोखेका थिए ।
नेसपाका एक पदाधिकारीअनुसार एकातिर समाजवादी मोर्चामा नसमेटिनु र अर्कातिर पत्रको जवाफ नफर्काई पार्टीकै अर्का नेतालाई एकताका लागि आह्वान गर्दै पत्र पठाएपछि भट्टराई एकता प्रक्रियामै नआउने मनस्थितिमासमेत पुगेका थिए । उनी छ महिनासम्म त पार्टी संगठन विस्तारमा खटेका थिए । तर, यतिबेला भने उनी ‘युटर्न’ भएका छन् । पार्टी एकताउन्मुख छन् । एकता भएको अवस्थामा पार्टीको स्कुल विभागको नेतृत्व भट्टराईलाई दिनेगरी छलफल भएको पनि बताइएको थियो । माओवादीका एक नेताका अनुसार भट्टराईलाई दाहालले उत्तराधिकारी बनाउन पनि सक्ने छन् । एकता भने कहिले हुन्छ ? कुनै टुंगो छैन ।
भट्टराई नेतृत्वको नेसपाबाहेक माओवादीले जसपा, नेकपा एकीकृत समाजवादी र नेकपासँग पनि एकता प्रयास गरिरहेको छ । कार्यदलहरुबीच यसअघि भने बारम्बार सम्वाद पनि हुने गरेको थियो । समाजवादी मोर्चा गठनपछि भने कार्यदलहरुको बैठक बस्नसमेत सकेको छैन । तर, सैद्धान्तिक र वैचारिक धरातलमा समानता रहेको भन्दै यी दलहरुलाई एकता प्रक्रियामा समेट्न दाहालले जोडबल गरिरहेका छन् । चुनावअघि दाहालले केही साना पूर्वमाओवादी घटकहरुलाई एकता प्रक्रियामा जोडेका थिए ।
माओवादीमा टुटफुट
नेकपा एकता केन्द्रको गोरखामा २–४ फागुनमा बसेको तेस्रो विस्तारित बैठकले पार्टी नाम परिवर्तन गर्दै नेकपा माओवादी राखेको हो । पार्टी अध्यक्ष दाहाल सुप्रिम कमाण्डर बनेर सशस्त्र युद्ध लडेको माओवादी पहिलोपटक १ फागुन २०६५ मा फुट्यो । नेता मातृका यादवले खरिपाटी भेलामा मधेस मुद्दा पार्टीको राजनीतिक दस्ताबेजमा समावेश नभएको भन्दै असन्तुष्ट भएर अर्को माओवादी पार्टी गठनको घोषणा गरेका थिए । त्यसबेला उनले सक्कली नेकपा माओवादीलाई ब्युँताएको बताएका थिए । यसको चार वर्षपछि मोहन वैद्य पनि माओवादीबाट अलग भए । सेना समायोजन, संसदीय प्रणालीलगायतको विरोध गर्दै बैद्यले नेकपा–माओवादी गठन गरेका थिए । ४० प्रतिशत बढी नेता कार्यकर्ता लिएर अलग हुँदा माओवादीलाई दोस्रो संविधानसभा चुनावमा ठूलो क्षति भएको थियो ।
अहिले वैद्य नेतृत्वको दलको नाम क्रान्तिकारी कम्युनिस्ट पार्टी नेपाल छ । वैद्यपछि माओवादीबाट अलग भएका नेता डा. बाबुराम भट्टराई हुन् । उनी अलग भएपछि माओवादी थप रक्षात्मक बन्यो । अझ एमालेसँग १८ असोज २०७४ मा चुनाव गठबन्धन गर्ने निर्णय गरेपछि भने गोपाल किरातीसहितका नेताहरु असन्तुष्ट भए । उनी दाहाल नेतृत्वको नेकपा माओवादी केन्द्रबाट अलग भए । राजनीतिमा कम प्रभावी थुप्रै नेताहरु पनि माओवादी अलग भएका छन् । यसरी संसदीय राजनीतिक प्रणालीमा आएको डेढ दशकमै माओवादीहरु टुटफुटले ग्रसित बनेका बेला दाहालले एकताको जाल फ्याँकेका हुन् ।
फागुन पहिलो साता विधान सम्मेलन
नेकपा माओवादी केन्द्रले आगामी फागुनको पहिलो साता विधान सम्मेलन आयोजना गर्ने निर्णय गरेको छ । पार्टी मुख्यालय पेरिसडाँडामा शनिबार बसेको स्थायी समिति बैठकले फागुन १ देखि ३ गतेसम्म सम्मेलन आयोजना गर्ने निर्णय गरेको उक्त पार्टीका उपाध्यक्ष एवं प्रवक्ता अग्निप्रसाद सापकोटाले जानकारी दिए ।
बैठकले विधान सम्मेलनको प्रतिनिधि छनोटको आधारसमेत तय गरेको उपाध्यक्ष सापकोटाले जानकारी दिए । बैठकमा विभिन्न पार्टीसँग एकताका विषयमा पनि छलफल भएको थियो । बैठकले पार्टी एकताका लागि पार्टी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालको नेतृत्वमा एकता संयोजन समिति बनाएको छ ।
बैठकमा प्रधानमन्त्री एवं अध्यक्ष दाहालले मुलुकको समग्र परिस्थितिका बारेमा ‘ब्रिफिङ’ गरेको प्रवक्ता सापकोटाले जानकारी दिए । स्थायी समितिमा १० वटै प्रदेश इञ्चार्जले हालै सम्पन्न अभियानका बारेमा संक्षिप्त प्रस्तुति दिएका थिए ।
