काठमाडौं– पछिल्लो समय रोजगारीका लागि गैरकानुनी रुपमा भ्रमण तथा पर्यटकीय भिसा लिएर विदेश जाने नेपालीको संख्या बढेपछि सरकारले त्यसलाई नियन्त्रण गर्न यात्रा परामर्श (ट्राभल एड्भाइस) जारी गरेको छ । अध्यागमन विभागले भिजिट तथा पर्यटकीय भिसामा विदेश गएर कामको खोजी गर्ने नेपालीको संख्या दिनानुदिन बढ्दै जानुले विभिन्न समस्या उत्पन्न भएको उल्लेख गर्दै मंगलबार यात्रा परामर्श जारी गरेको हो ।
विभागका महानिर्देशक रुद्रसिंह तामाङले भिजिट तथा पर्यटकीय भिसामा विदेश प्रस्थान गर्ने यात्रुलाई प्रस्थान अनुमति दिने प्रक्रिया सरल बनाइएको बताए । यसअघि २०७८ फागुन २५ मा जारी भएको नेपाल सरकार (सचिवस्तर) को निर्णय २०८० माघ ९ को उपप्रधान तथा गृहमन्त्रीस्तरको निर्णयबाट खारेज भई नयाँ छ बुँदे कार्यविधि जारी भएको उनले बताए । ‘घुम्ने र परिवार भेट्न जाने यात्रुहरुले सेटिङको नाममा कुनै पनि विचौलियालाई रकम बुझाएर विदेश यात्रा नगर्नुहुन र भिजिट तथा पर्यटकीय भिसामा विदेशमा गएर श्रमसँग सम्बन्धित कार्य नगर्नुहुन सबैमा अनुरोध छ,’ महानिर्देशक तामाङले आफ्नो फेसबुक पेजमा लेखेका छन् । भिजिट तथा पर्यटकीय भिसामा यात्रा गर्नुअघि अनिवार्य रुपमा नेपाल सरकारबाट जारी भएको यात्रा परामर्श अध्ययन गर्नसमेत उनले गरेका छन् ।
घुम्ने र परिवार भेट्न जाने यात्रुहरुले सेटिङको नाममा कुनै पनि विचौलियालाई रकम बुझाएर विदेश यात्रा नगर्नुहुन र भिजिट तथा पर्यटकीय भिसामा विदेशमा गएर श्रमसँग सम्बन्धित कार्य नगर्नुहुन सबैमा अनुरोध छ ।
रुद्रसिंह तामाङ
महानिर्देशक, अध्यागमन विभाग
सरकारको यात्रा परामर्श
रोजगारीका लागि भिजिट वा पर्यटकीय भिसामा जानेमाथि कडाइ
विभागले मंगलबार विभिन्न १३ बुँदे ट्राभल एड्भाइस जारी गर्दै रोजगारीको उद्देश्यले भिजिट वा पर्यटकीय भिसामा यात्रा गर्नेहरुले नक्कली कागजात पेस गर्ने, झूठा विवरण तयार गर्ने, भिसाको उद्देश्यविपरीत एक देशको गन्तव्य भनी अन्यत्र देशको भ्रमण गर्ने, द्वन्द्वग्रस्त मुलुकसम्म पुगी अलपत्र पर्ने, विदेशी सशस्त्र तथा सैनिक सेवामा प्रवेश गर्नेजस्ता गतिविधिले जोखिम निम्त्याएको भन्दै भ्रमण गर्ने मुलुकको पूर्णजानकारी लिएर मात्रै उद्देश्यअनुरुप यात्रा गरी आफूलाई सुरक्षित राख्न थप सजगता अपनाउन आग्रह गरेको छ । साथै, भिजिट तथा पर्यटकीय भिसामा विदेश गएर कामको खोजी गर्नु गैरकानुनी कार्य रहेको जनाउँदै यस्तो भिसा लिएर काम गर्न खोज्दा सम्बन्धित देशको कानुनअनुसार कारबाहीमा परिने र विभिन्न समस्या भोग्नुपर्ने उल्लेख गरेको छ ।
यस्तै नेपालीहरुको श्रम गन्तव्य रहेका कुवेत, ओमान, युएई र बहराइनलगायतका मुलुकमा विचौलियाहरुले प्रभावमा पारी महिलाहरुलाई भिजिट तथा पर्यटकीय भिसामा पु¥याइ ‘वर्किङ भिसा’मा परिणत गराउने कार्य भइरहेको पनि विभागले उल्लेख गरेको छ । त्यस्तो कार्यबाट महिलाहरु ठगीमा पर्ने, असुरक्षित र अमर्यादित श्रममा संलग्न हुनुपर्ने, तोकिएको भन्दा फरक गन्तव्यमा पु¥याउने, र घरेलु प्रकृतिका जोखिमयुक्त काम गर्नुपर्ने र सामाजिक सुरक्षाबाट वञ्चित हुनुपर्ने सम्भावना रहेकोले सरकारबाट श्रम स्वीकृति लिएर वर्किङ भिसामामात्रै विदेश जान सुझाइएको छ ।
यसैगरी श्रम स्वीकृति लिएर विदेशमा पठाउने आश्वासनसहित कसैले रकम माग गरेमा उक्त व्यक्ति वा संस्थाको आधिकारिकताको कागजात माग गर्न पनि आग्रह गरिएको छ । साथै, वैदेशिक रोजगारीमा पठाउने इजाजतपत्र प्राप्त संस्था (म्यानपावर कम्पनी)सँग पनि नेपाल सरकारले तोकेको रकममात्र बुझाएर रसिद लिन नभुल्न ट्राभल एड्भाइसमा उल्लेख गरिएको छ । म्यानपावर कम्पनीले भिजिट तथा पर्यटकीय भिसामा पठाउन खोजे गृह मन्त्रालय, श्रम मन्त्रालय, वैदेशिक रोजगार विभाग वा अध्यागमन विभागमा यथाशीघ्र गोप्य सूचना दिनसमेत सकिने बताइएको छ । प्रचलित कानुनमा वैदेशिक रोजगारसम्बन्धी कार्य गर्ने एजेन्टको व्यवस्था नभएकोले कसैले ‘म एजेन्ट हुँ’ भनी झूठा आश्वासन दिएमा विश्वास नगर्न र रकम नबुझाउन पनि विभागले सचेत गराएको छ ।
यस्तै एजुकेसन कन्सल्टेन्सी, ट्राभल्स एजेन्सी वा कुनै व्यक्तिले वैदेशिक रोजगारीमा पठाइदिन्छु भनी आश्वासन दिई रकम मागेमा त्यस्तो रकम नबुझाउन सचेत गराइएको छ । वैदेशिक रोजगारीको सिलसिलामा भिजिट तथा पर्यटकीय भिसामा ठगी भएमा वा पर्न लागेको शंका लागेमा नजिकको प्रहरी कार्यालय वा जिल्ला प्रशासन कार्यालय वा प्रदेशमा रहेका श्रम तथा रोजगार कार्यालयहरु वा वैदेशिक रोजगार विभागमा तुरुन्त उजुरी गर्न र विदेशमा रहेको अवस्थामा नेपाली दूतावास वा नियोगमा सम्पर्क गर्न सकिने बताइएको छ ।
यसैगरी भारत तथा बेलायती सेनामा नेपाल सरकारको स्वीकृतिमा भर्ना हुनेबाहेक अन्य देशका सेना वा सशस्त्र समूहमा भर्ना हुने कार्य पूर्णरुपमा गैरकानुनी भएकाले कुनै पनि अवस्थामा यस्तो कार्य नगर्न नगराउन भनिएको छ । वैदेशिक रोजगारसँग सम्बन्धित विषयमा सबै स्थानीय तहमा रहेका रोजगार सेवा केन्द्रबाट जानकारी लिन सकिने ट्राभल एड्भाइसमा उल्लेख छ । भिजिट वा पर्यटकीय भिसामा विदेश गएका नेपालीलाई तोकिएको मितिभित्र स्वदेश फर्कन आग्रह गर्दै अन्यथा असामान्य अवस्था सिर्जना भए व्यक्ति स्वयं जिम्मेवार हुने हुनाले समयमै स्वदेश फर्कने छु भनी स्वःघोषणा गरेर मात्र विदेश प्रस्थान गर्न पनि विभागले आग्रह गरेको छ । विदेश यात्रा गर्ने क्रममा नेपालको विमानस्थलमात्रै प्रयोग गर्न र भारत वा अन्य तेस्रो मुलुकको विमानस्थल भएर अन्य मुलुकमा यात्रा गर्ने हो भने नेपाली राजदूतावासबाट जारी हुने ‘नो अब्जेक्सन सर्टिफिकेट (एनओसी)’ लिएर जान पनि सुझाव दिइएको छ ।
विभागले भिजिट तथा पर्यटकीय भिसामा विदेश यात्रामा जाने यात्रुहरुका लागि बुधबार (आज) देखि लागू हुनेगरी नयाँ व्यवस्थासमेत गरेको छ । त्यसरी जाने यात्रुको कम्तीमा छ महिनाको वैध अवधिको पासपोर्ट हुनुपर्ने, दुईतर्फी हवाई टिकट, भ्रमण अवधिभर होटल बुकिङ गरेको प्रमाण वा आफन्तसँग रहने भएमा एकाघरका तीन पुस्ताभित्रको नाता खुल्ने नागरिकता प्रमाणपत्र वा अन्य कुनै प्रमाणपत्र, भ्रमणको सम्पूर्ण खर्च व्यहोर्ने सरकारी तथा गैरसकारी संस्थाको निमन्त्रणापत्र वा ५०० अमेरिकी डलर बराबरको नगद सटही भएको प्रमाण, र श्रम गन्तव्य मुलुकमा जानेले स्वःघोषणा फाराम भर्नुपर्ने व्यवस्था गरिएको छ ।
