काठमाडौं– सत्ता नेतृत्व दल नेकपा माओवादी केन्द्रमा फेरि पनि अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालकै मनोमानी देखिएको छ । पार्टी नेतृत्व प्रत्यक्ष निर्वाचनबाट चुन्ने विषयमा तीन दिन छलफल चलाएर अध्यक्ष दाहालले आफ्नै मनोमानीअनुसार विधान पारित गरेका छन् ।
उपमहासचिव जनार्दन शर्माले विधान अधिवेशनबाट पदाधिकारीसहितको प्रत्यक्ष निर्वाचन प्रणालीमा जाने पुरक प्रस्ताव राखेका थिए । तर उनको प्रस्ताव अस्विकृत भयो ।अध्यक्ष दाहालले पार्टी केन्द्रीय समिति भने प्रत्यक्ष निर्वाचित गरिन बताए ।
‘२० वटा समूहका कमरेडहरूबाट आएका सुझावहरूलाई आधार मान्दै पदाधिकारी बैठकले अब विधानमै प्रत्यक्ष चुनाव प्रणालीको अभ्यास गर्ने निर्णय भएको छ । यो केन्द्रीय समितिमा हुन्छ’, विधान अधिवेशनको समापनलाई सम्बोधनमा दाहालको भनाइ उद्धृत गर्दै पोलिटब्युरो सदस्य इन्द्र आङ्बोले भने, ‘पदाधिकारी चाहिँ केन्द्रीय समितिले निर्वाचित गर्ने ।’
माओवादीका दोस्रो र तेस्रो पुस्ताका नेताहरूले पार्टीलाई प्रत्यक्ष चुनाव प्रणालीमा लानुपर्ने सुझाएका थिए । सर्वसम्मतको नाममा गरिने मनोनीतले पदको गरिमासमेत कायम नभएको भन्दै प्रत्यक्ष चुनाव नै उपयुक्त हुने बताएका थिए । विधान अधिवेशनअघि पार्टीको तल्ला कमिटीबाट राय लिँदा उनीहरूले पनि प्रत्यक्ष चुनाव प्रणालीको औचित्य रहेको सुझाएका थिए । पार्टीका उपमहासचिव जनार्दन शर्माले २ माघमा फरक मतसहितको दस्तावेज पेस गरेका थिए ।
विधान अधिवेशनमा पार्टीको नाम फेर्ने बहस पनि उठेको थियो । वाम मोर्चा वा अन्य कुनै शब्द नामको रुपमा प्रयोग गर्ने भएको छ । ‘नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी कहिले पनि छाड्न सकिन्नँ । वाम मोर्चा समाजवादी मोर्चा, एकता इत्यादि हुँदा पछाडि पुच्छरबारे छलफल गर्ने विकल्प खुला राख्न सकिन्छ’, अध्यक्ष दाहालले भने, ‘हाल पार्टीको चुनाव चिह्न कायम राखिने छ ।’
माओवादीको चुनाव चिह्न गोलाकारभित्रको हँसिया हथौडा हो । यो नामलाई माओवादी नेताहरूले लामो भएको विधान अधिवेशनमा बताएका थिए । केन्द्रीय सदस्य हिमाल शर्माका अनुसार नाम लामो हुँदा भद्दा लागेको बताए । ‘कम्तीमा तीन अक्षरको एक शब्दको चुनाव चिह्न कायम गरौं भन्ने छलफलमा उठ्यो’, उनले प्रभावसँग भने ।
चुनाव चिह्नमा मतदाताले मतदान गर्ने हुन् । २०६४ मा भएको संविधानसभा चुनावमा अभूतपूर्व मत माओवादीको पाएको भनेको गोलाकारभित्रको हँसिया हथौडामै हो । त्यसबेला माओवादीले प्रत्यक्षतर्फ एकल बहुमत पाएको थियो । त्यसयता भएका हरेक चुनावमा भने माओवादीको हँसिया हथौडामा मत खस्ने क्रम घटेकोघटेकै छ । यसबाट माओवादी खुम्चिँदो छ । यहीबेला पार्टीको चुनाव चिह्न फेर्ने प्रस्ताव अधिवेशनमा आएको हो ।
माओवादी पोलिटब्युरो सदस्य आङ्बोले मत घट्दो क्रममा रहेकै कारण चुनाव चिह्न फर्ने कुरा भने नभएको बताए । उनका अनुसार चुनाव चिह्नको नाम लामो र भद्दा भएकै कारण फिर्ने सवाल उठेको हो । ‘एमालेको छरितो छ । कांग्रेसको पनि त्यस्तै छ । हाम्रो चाहिँ गोलाकारभित्रको हँसिया हथौडा भन्नुपर्छ’, उनले भने, ‘हाम्रो नाम त्यति आकर्षक पनि भएन । जनताले सम्झिरहने खालको पनि भएन । त्यही भएर छरितो र सम्झिरहने खालको चुनाव चिह्न राख्नुपर्ने माग उठेको हो ।’
अधिवेशनमा केन्द्रीय समिति सानो आकारको बनाउने सुझाव प्राप्त भएको थियो । सोहीअनुसार केन्द्रीय समिति १५१ सदस्यीय हुनुपर्ने सुझाव समूहहरूले राय दिएको थियो । त्यसविपरीपत १९९ जना सदस्य नै केन्द्रीय सदस्य कायम गरिएको छ । पदाधिकारीको संख्या घटाएर ११ रहने प्रावधान विधानमा राखिएको छ । तर, योग्यता र कार्याअवधिलाई पदाधिकारी रहन अत्यावश्यक आधार तय गरिने भएको छ । पार्टी सदस्यता पनि प्रत्येक दुई वर्षमा मात्रै नवीकरण गर्ने अधिवेशनलाई निर्णय गरेको छ ।
प्रदेशलाई बलियो बनाउने विषयलाई पनि उच्च प्राथमिकतामा राख्ने र संघीयता र समानुपातिक प्रणालीको प्रभावकारी कार्यान्वयन गर्ने पनि अधिवेशनको निर्णय छ । अनुशासन, लेखा परीक्षण र निर्वाचन आयोग केन्द्रमा बढीमा १५ सदस्यीय, प्रदेशमा ९ सदस्यीय र तल ५ सदस्यीय बनाउने भएको छ ।
उपत्यका विशेष प्रदेश समिति र सम्पर्क समिति यथावत रहने, सदस्य र पदाधिकारीको योग्यता र कार्यवधिबारे नियमावलीमा व्यवस्था गर्ने, जिल्ला समन्वय समिति नै यथावत राख्ने, जसबारे विचार स्वीकार गर्ने गरी स्वायत्त ढंगले सञ्चालन हुन दिने प्रावधान विधानमै उल्लेख गरिने भएको छ । माओवादीले १८ वर्ष पूरा नभएकालाई पार्टी सदस्यता नदिने भएको छ । यसअघि हलबाट भने पार्टी साधारण सदस्यता र संगठित सदस्यता १८ वर्ष पुगेपछि मात्रै दिने निष्कर्ष निस्किएको थियो ।
