काठमाडौं– मलेसिया सरकारले आगामी मई ३१ अर्थात् २०८१ जेठ १८ गतेदेखि विदेशी कामदार भित्र्याउन बन्द गर्ने निर्णय गरिसकेको छ । मलेसियाको यो निर्णयले नेपाली श्रमिक प्रभावित हुने देखिएको वैदेशिक रोजगार व्यवसायीहरुले बताएका छन् ।
विदेशी कामदारविना मलेसियाको श्रमबजार चल्नै नसक्ने भए पनि त्यहाँको सरकारको निर्णयले केही अप्ठ्यारो पार्ने मलेसिया रोजगारका जानकार एवं नेपाल लोकतान्त्रिक वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका अध्यक्ष कुमुद खनालले बताए । ‘मलेसिया सरकारको निर्णयले व्यवसायी र कामदार दुवै प्रभावित हुने देखिन्छ,’ उनले भने, ‘तर अत्तिहाल्नुपर्ने अवस्था छैन, पर्ख र हेरको नीति लिनु आवश्यक छ ।’
मलेसिया सरकारले विदेशी कामदार भित्र्याउन रोजगारदातालाई मई १ सम्मको समय दिइएको भन्दै त्यसपछि के हुने भन्ने टुंगो नभएकाले नेपालका व्यवसायी र कामदार दुवैमा प्रभाव पर्ने खनालको भनाइ छ । ‘मलेसिया जान बन्द हुने भो भन्नेबित्तिकै कामदार हतारिने र व्यवसायीहरुको एक्सपेक्टेसन पनि बढ्न सक्छ, यसले बजारमा नकारात्मक प्रभाव पार्ने र गलत तŒवले फाइदा लिनसक्ने हुँदा सचेत हुनुपर्ने अवस्था आएको छ,’ खनालले भने । मलेसिया सरकारको निर्णयले त्यहाँको रोजगारदाताहरुसमेत चिन्तित रहेको उनको भनाइ छ ।
विदेशी कामदार नलिने निर्णय गर्नुमा सरकारी डेटा र श्रमबजारमा भएका कामदारको सन्तुलन नमिल्नुले पनि काम गरेको खनालले बताए । गत वर्ष २० लाख कामदार भित्र्याउन दिएको स्वीकृतिअनुसार सातदेखि आठ लाखको हाराहारीमा मात्रै प्रयोगमा आएको मलेसिया सरकारको डेटा छ । तर श्रमबजारमा २० लाखभन्दा बढी विदेशी कामदार भित्रिएको निजी क्षेत्रको तथ्यांक देखिएको उनको भनाइ छ । ‘यसरी ठूलो संख्यामा कामदार भित्रिनुले मलेसियालाई चिन्ता भएको हुनसक्छ,’ खनालले भने, ‘विशेषगरी सरकारी तथ्यांकले साढे तीन लाख बंगलादेशी कामदार भित्रिएको देखाउँछ, तर निजी क्षेत्रमा १८ लाख बंगलादेशी कामदार प्रवेश गरेको तथ्यांक आएका कारण अहिलेको अवस्था सिर्जना भएको हुनसक्छ ।’
खनालका अनुसार बंगलादेशी कामदारको यकीन गर्न र उनीहरुलाई रोक्न पनि मलेसियाले यो निर्णय गरेको हुनसक्छ । यो निर्णयले नेपालीहरुलाई दीर्घकालीनरुपमा फाइदा गर्ने उनको बुझाइ छ । यसमा व्यवसायीले हतारिएर पैसा लगानी गर्ने, कोटा किन्ने, कमिसन दिने काम नगर्न पनि उनले सुझाएका छन् । मलेसियाको निर्णयले कामदार स्रोत मुलुक बंगलादेशलाई प्राथमिकताबाट हटाउने, इण्डोनेसिया, म्यानमारबाट कम कामदार आउने अवस्था देखिएको छ । जसकारण औद्योगिक श्रमका लागि नेपाली कामदारको माग उच्च हुने व्यवसायीको अनुमान छ ।
यसमा नेपाल र मलेसियाबीच भएको श्रम समझदारी कार्यान्वयनमा बल पुग्ने छ । नेपाली कामदारले लगभग शून्य लागतमा नै मलेसियाको रोजगारी प्राप्त गर्ने खनालले बताए । यसका लागि नेपाल सरकार र व्यवसायी दुवैले अडान राख्नुपर्ने उनको भनाइ छ ।
औपचारिक क्षेत्रमा विदेशी कामदार नलिने मलेसियाको निर्णय दिगो नहुने नेपाल वैदेशिक रोजगार व्यवसायी संघका महासचिव मेघनाथ भुर्तेलले बताए । ‘मई ३१ देखि मलेसियाले विदेशी कामदार नलिने निर्णयका कारण अहिले भ्रम सिर्जना भएको छ,’ उनले भने, ‘त्यहाँको श्रमबजारमा भइरहेको पुरानो संरचना भिएलएन, बायोमेट्रिक, अनलाइन भिसा आवेदनलगायतका प्रणालीमाथि प्रश्न उठिरहेको छ, यसलाई सम्बोधन गर्न पनि मलेसियाले यो कदम चालेको बुझ्न सकिन्छ ।’
मलेसियाले आफ्नो श्रमबजारलाई ‘रिफर्म’ गर्न र विदेशी कामदारलाई सरकारी प्रणालीबाट भित्र्याउने तयारीस्वरुप यस्तो निर्णय भएको पनि भुर्तेलले बताए । ‘मलेसियाले विदेशी कामदार लिन्न भन्ने कुरै आउँदैन, तर नयाँ ढंगबाट लिने तयारी भइरहेको हामीले बुझ्नुपर्छ, आत्तिनुपर्ने अवस्था छैन,’ महासचिव भुर्तेलले भने । उनले व्यवसायीलाई धैर्य गर्न र कामदारहरुलाई हतार नगर्न आग्रह गरेका छन् ।
यसैगरी मलेसियामा ठूलो संख्यामा कामदार आपूर्ति गरिरहेको एक व्यवसायीले पनि मलेसियाको निर्णयले तत्काललाई असर पु¥याउने देखिए पनि दीर्घकालीन रुपमा फाइदा नै पुग्ने बताए । उनका अनुसार मलेसियाले स्रोत मुलुकसँग श्रम समझदारीअनुसार नै कामदार भित्र्याउने नीतिअनुरुप अहिलेको निर्णय गरेको हो । ‘अहिले मलेसिया रोजगारीको मात्रै भर पर्ने व्यवसायीलाई मार पर्ने अवस्था आएको छ,’ उनले भने, ‘भोलिका दिनमा व्यवसायी र कामदार दुवैलाई फाइदा हुन्छ, अहिले ‘वेट एण्ड सी’ मा रहनु नै राम्रो हुन्छ ।’
