काठमाडौं– श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षामन्त्री डोलप्रसाद अर्यालले एक घण्टाभित्र श्रम स्वीकृति दिनेगरी वैदेशिक रोजगार सूचना व्यवस्थापन प्रणाली (फेइम्स)को सुधार गर्न निर्देशन दिएका छन् । आइतबार फेइम्स प्रणाली आपूर्तिकर्ता, मन्त्रालयको सूचना प्रविधि शाखा र सूचना प्रविधि परामर्शदाताहरुसँगको छलफलका क्रममा उनले आउँदो शुक्रबारदेखि उक्त व्यवस्था कार्यान्वयनमा आउने गरी काम गर्न निर्देशन दिएका हुन् ।
मन्त्री अर्यालले शुक्रबारसम्म उक्त व्यवस्था नगरिए विकल्प खोज्ने चेतावनीसमेत दिएका छन् । ‘तपाईंहरुले काम गर्न सक्नुहुन्छ भने गर्नुहोस्, नभए अन्य विकल्प खोज्नुपर्ने हुन्छ,’ छलफलका क्रममा मन्त्री अर्यालले भने, ‘एक हप्ताभित्र एक घण्टामा श्रम स्वीकृति दिन सक्नेगरी फेइम्स प्रणालीमा सुधार नभए विकल्पमा जान्छु । विकल्पमा जानुपर्ने अवस्थामा एक महिनाभित्र जसरी पनि यो व्यवस्था कार्यान्वयनमा ल्याउँछु ।’
कामदारले संसारको कुनै पनि कुनाबाट श्रम स्वीकृतिका लागि आवेदन दिँदा एक घण्टामै श्रम स्वीकृति दिनसक्ने गरी प्रणाली सुधार गर्नुपर्ने मन्त्री अर्यालको भनाइ छ । वैदेशिक रोजगार विभागले श्रम स्वीकृतिलगायतका श्रमसँग सम्बन्धित कार्यलाई प्रविधिमैत्री बनाउन आठ वर्षअघि फेइम्स प्रणाली प्रयोगमा ल्याएको हो । पछिल्लो समय पूर्णरुपमा अनलाइन सेवा दिने भनिए पनि विभागको फेइम्स प्रणालीमा पटक–पटक समस्या आउने गरेका कारण सेवाग्राहीले सास्ती बेहोर्नुपरेको छ ।
अनलाइन सेवा लिने कामदारले समयमै फेइम्समार्फत श्रम स्वीकृति नपाउँदा हैरानी व्यहोर्नुका साथै आर्थिक भारसमेत खेप्नुपरेको छ । फेइम्स प्रणालीमा आइरहने समस्या र सेवाग्रहीले भोग्नु परेको सास्तीको चौतर्फी आलोचना भइरहेको सन्दर्भमा मन्त्री अर्यालले तत्काल फेइम्स सुधारका लागि आवश्यक निर्देशन दिएका हुन् ।
यता मन्त्रालयको सूचना प्रविधि परामर्शदाताले विगत एक सातादेखि फेइम्स प्रणालीको निगरानी गरिरहेको जनाएको छ । सन् २०१६ मा विभागले वैदेशिक रोजगारीमा जाने कामदारहरुको तथ्यांक राख्न, अनलाइन टोकन उपलब्ध गराउन र श्रम स्वीकृति दिनका लागि फेइम्स सफ्टवेयर खरिद गरेको थियो । जसलाई ई–बिमा कम्पनीले आपूर्ति गरेको हो । हार्डवेयरको आपूर्तिकर्ता भने दृष्टि टेक कम्पनी रहेको छ ।
सफ्टवेयर नै पुरानो भइसकेको कारण फेइम्स प्रणालीमा पटक–पटक समस्या आइरहेको मन्त्रालयकै अधिकारीहरुको भनाइ छ । ‘यसको सुधार भनेकै नयाँ सफ्टवेर प्रयोगमा ल्याउनु हो,’ मन्त्रालयका एक अधिकारीले भने, ‘यसअघिका सचिवज्यू (एकनारायण अर्याल)ले पनि प्रयास गरेकै हो, मन्त्रीज्यू (शरतसिंह भण्डारी)ले पनि पहल गरेकै हो तर समस्या जस्ताको तस्तै छ ।’
मन्त्रालयले फेइम्स प्रणाली सुधारका लागि आर्थिक व्यवस्थापन गर्न नसक्दा सेवाग्राहीले समस्या खेप्नुपरेको ती अधिकारीको भनाइ छ । यसअघि फेइम्स सुधारका लागि भन्दै मन्त्रालयले वैदेशिक रोजगार बोर्डमा रहेको श्रमिक कल्याणकारी कोषको १० करोड रुपैयाँ खर्च गर्न खोजेको थियो । तर, अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले रोकेपछि उक्त काम रोकिएको थियो ।
