तिमी देऊ तिम्रा हातहरू
म दिन्छु मेरा हातहरू
आऊ मिलाऔं हाम्रा हातहरू
न्याय र समानताका लागि आऊ, मिलाऔं हाम्रा हातहरू
रामेशहरूले ३६ सालतिर यही गीत गाका थिए रे ! गाउँगाउँका मान्छेलाई विद्रोहमा उतार्नका लागि । पञ्चायत ढाल्न । त्यही पञ्चायत ढाल्न झापा आन्दोलनमा होमिएका केपी ओली अहिले देशको प्रधानमन्त्री छन् । दुई केपी खडगप्रसाद र कृष्णप्रसादसहित दर्जनौंको हात मिलेर मुलुकमा निरंकुश पञ्चायत ढालेको रे ! पञ्चायत ढल्यो, प्रजातन्त्र आयो, प्रजातन्त्र ढलेजस्तै गर्यो लोकतन्त्र आयो, लोकतन्त्र सुतेजस्तो गर्यो अनि १०औं पुस्तादेखिको राजतन्त्र ढल्यो गणतन्त्र आयो । अर्जुन काका पञ्चायत रजत जयन्ती पार्क अहिलेको शंखपार्कको बगैँचामा बसेर बूढाहरूलाई गफ हाँक्दै थिए ।
अर्जुन काका न पञ्चायत ढाल्ने बेलामा सडकमा थिए, न त राजतन्त्र ढाल्ने बेला जिन्दावाद र मुर्दावाद नै भनेका थिए । तर अहिले त्यही काका ठूलै संघर्ष गरेर गणतन्त्र आफैंले ल्याएको जस्तो गरिरा छन् । त्यही बूढाहरूको भीडमा छन् रम्तेल साहिला । जसले पञ्चायतका विरुद्ध साँच्चै नै संघर्ष गरेका थिएनन्, उनी मौन छन् । अर्जुन काकाका कुरा मस्तसँग सुनिरहेका छन् अनि मुसुमुसु हाँसिरहेका छन् । ‘इन्द्रको अगाडि स्वर्गको वयान’ भनेजस्तो ।
कुनै बेलाका अञ्चलाधीशहरू जस्तै भाका छन् गणतन्त्रका अध्यक्षहरू । त्यही भएर होला कतै मिल्नुपर्ने हातहरू मिल्न सकेका छैनन् । कतै मिल्नै नहुने हातहरू पनि मिलिरहेका छन् । रामेशहरूले हात माग्दै मिलाउन खोजे तर उनैका अध्यक्ष केपीहरू मिलेका हातहरू पनि फुटाउँदै बसे भनेर आरोप लगाउँछन् त्यही पार्कमा चन्दन कुमार ।
हुन पनि हो कि हो कि जस्तो ! रवि, छवि अनि जिबीको करामतले । यहाँ त जसले पाउँछ उसैले बजाउने त हो । त्यही भएर अहिले काँठका बाऽलेनले बाऽहरूलाई बजाको बजै छन् । कसको बाउको के जान्छ ? मौकामा हान्ने हो । जसले पनि मौका कुरेरै बसेका त छन् । ‘बा’ ले बाऽलेनलाई चुनाउ जित्ने बित्तिकै बजाउनकै लागि भनेर तबला उपहार देका ! त्यही भएर मौका आयो कि बाऽलेनले बाऽलाई बजाको बजै अरे । चन्दन कुमार फ्याट्टै बोले ।
लेन नै फरक फरक छ । एउटा लेन पराम्परावादी अर्को पूरै आधुनिक । एउटा सामन्त सत्ता फालेर अर्को सामन्त सत्ता जीवित गर्ने बाहरू । अनि सामन्त सत्ता नै सिध्याउनपर्छ भन्ने बाऽलेनहरू । कसरी हात मिल्ला । मिल्दै मिल्दैन । दूरदर्शनमा घोक्रो फुट्नेगरी नाकका डाँडी भाँच्न कम्मर कसेका रविहरूको छवि त्यही नमिल्ने हातहरू मिलेकैले धुमिल भाको त हो ।
यो पनि थाहा छैन । त्यो पनि थाहा छैन ! ऋण लिएको पनि थाहा छैन आफूले तिरेको पनि था छैन भन्ने बज्रस्वाँठहरूले आफ्नो स्वार्थ पूरा गर्नका लागि नमिल्ने हात मिलाउँदा भाको होइन र हिरासतको बास !
विश्वासका घडेरी लाको अरे चन्दनले भन्या । विश्वास भएपो खडेरी लाग्ने । ओली–दाहाल–देउवा नदीका दुई किनारा त कहिले हिउँदमा एकै ठाउँमा । कहिले वर्षा एकै ठाउँमा आउनसक्ने भए पनि नमिल्ने हात मिल्दा दुई–चार जनाको भलाइ भाको छ ।
‘नो नट अगेन’ भन्दै बाहरूको काखमा लडीबुढी गर्न जाँदा दुई–चार करोड यसो हिसाब मिलान गरेको पनि किन देखि नसहेका होलान् हो अर्जुन काकाले प्रसंग नै बदले । चन्दनले धर्सा कोर्न थालिगो पार्कभित्रै । एक दर्जन बूढाहरू भाको ठाउँमा दुई–तिन जनाले त्यही बसेर देश चलाइदिए !नचलाउन पनि किन, सबै अवकाश पाका । ५८ सम्म देशका सबै खाका । अनि अहिले छोराछोरी विदेश भासिएकाले दिन कटाउन पार्कमा आका । कसरी मिलोस् हात ।
निधारमा ठाडो रक्त चन्दन लगाको चन्दनकुमार अलि चञ्चल पनि हुन् । उनले सबैलाई हेर्नूस कुरा बुझ्नूस् सबै । बालाई बाऽलेनले ठोकेकै हो । ठोक्नै पर्दथ्यो । ठोके । गफ दिएर हुन्छ र ? अहिलेसम्म यसरी प्रधानमन्त्रीलाई ठोक्ने को आको थियो र ? पहिले पहिले बाले गर्थे, उनकै वरपर हुन्थे । अहिले समय फेरियो पालो बाऽलेनको छ । त्यही भएर उनकै अघि–पछि छन् ।
गणेशमानले भनेको जस्तो काठमाडौंका जनता भेडा त हुन्न । एउटा अगाडि लागेपछि सबै खाल्डामा । काम कुरो एकातिर कुम्लो बोकी ठिमीतिर भनेजस्तो । सरकार नै तीन तीनवटा भाको देशमा आफ्नो सरकार आफैंले हो चलाउने । उता बाको सरकार बाले चलाउँछन । यता बाऽलेनको सरकार बालेनले नै चलाँउछन । आ–आफ्नो शक्ति देखाउने बस्ने हो । मिल्ने त कुरै हुँदैन नि !
अब रामेशहरू गाएको गीतजस्तो काल कहाँ छ र ? ओहोऽ ! उनले भनेपछि ठिकै होला देउ तिम्रा हात भन्दै हात दिन खोज्नेहरू अव त पाउन मुश्किल छ । हात मिल्नु र सर्पबाट अमृत पाउँछु भन्नु उस्तै उस्तै हो । ओली र देउवाको मिल्ने हात हो र ? दाहाल र देउवाको मिल्ने हात हो र ? न जात मिल्ने त भात मिल्ने । त्यहाँ त सत्तामात्र मिल्ने ! जब सत्ता मिल्छ त्यसपछि लत्ता, भत्ता सबै मिल्छ त्यही बेला हात पनि मिल्छ । अहिले ओलीको बोलीको हात उही देउ ऽबा सँग मात्र मिल्ने हो । एउटा बा र अर्को बा कसरी मिल्न सक्ला ?
चन्दन कुमारले एकोहोरो फलाके । नमिल्ने हात, नमिलाउने हात । मिले साथ नमिले घात ! ठोक्न मादल ठोक भन्दै बाऽलेन अघिअघि अरु पछिपछि भएपछि कहिले मिल्ने छ र हात ? त्यसमाथि पनि मिल्नै नसक्ने केपीको हात ?
चन्दनको कुरा सुन्दासुन्दै बूढाहरू अस्ताउन लागेको सूर्यतर्फ हेर्र्र्दै नमिल्ने हातहरू मिलाउन खोज्दै छ । हात पहिलेकै जस्तो मिलोस् । सबैको घरमा खुसी आओस् । नमिल्ने हातहरू पनि गाँस, बास कपाससँगै मिल्दै जाउन । सबैको भलो होस् ।