देशभर सवारीसाधन आउजाउ व्यवस्थापनका लागि ट्राफिक प्रहरीलाई जिम्मा दिइएको छ । ट्राफिक प्रहरीले सवारी अनुमतिपत्र, चालक अनुमतिपत्र जाँच्ने गर्छन् । ट्राफिक प्रहरी नभएको ठाउँमा नेपाल प्रहरी पनि माथिका काममा खटिरहेका भेटिन्छन् । तर, सवारीसाधनको कन्डिसन र यसको प्रदूषणको बारेमा जाँच भने विरलै हुने गरेको छ ।
काठमाडौं महानगरपालिकाले सोमबार सवारीसाधनको प्रदूषणको अवस्थाबारे जाँच गरेको छ । यसरी जाँच गरेका २० वटामध्ये छ वटा मापदण्डबाहिरको भेटियो । यो भनेको ३० प्रतिशत सवारी मापदण्डभन्दा बाहिर रहेको तथ्य हो । सामान्यतया वातावरण व्यवस्थापन विभागले सवारीसाधनको प्रदूषण जाँच्दै हरियो स्टिकर टाँस्ने गर्छ । तर ठूला बस, मिनी बस, ट्रिपर तथा पुराना सवारीले यस्ता नियम उल्लंघन गर्दै आएको देखिन्छ ।
यस्तै सवारीसाधन जाँच गर्दा काठमाडौं महानगरले ३० प्रतिशत सवारी मापदण्डबाहिरको भेटिएको छ ।मापदण्डमा पेट्रोलबाट चल्ने सवारीसाधन र डिजेलबाट चल्ने सवारीसाधन र निर्माण अवधिलाई छुट्टाछुट्टै सूचक राखिएको छ । सन् १९८० सम्म उत्पादन भएका चार पांग्रे सवारीसाधनको कार्बन मोनोक्साइडको मात्रा अधिकतम ४.५ प्रतिशत (वाइ भोल्युम) हुनुपर्छ । सन् १९८१ वा त्यसभन्दा पछि उत्पादन भएका सवारीसाधनमा कार्बन मोनोक्साइडको मात्रा अधिकतम तीन प्रतिशत (वाइ भोल्युम) हुनुपर्छ । तीन पांग्रे सवारीको हकमा सन् १९९१ सम्ममा उत्पादन भएका सवारीसाधनमा कार्बन मोनोक्साइडको मात्रा अधिकतम ४.५ प्रतिशत (वाइ भोल्युम) हुनुपर्छ ।
दुई पांग्रे सवारीसाधनको हकमा कार्बन मोनोक्साइडको मात्रा अधिकतम ४.५ प्रतिशत (वाइ भोल्युम) हुनुपर्छ ।सन् १९९४ सम्ममा उत्पादन गरिएका सबै किसिमका डिजेल सवारीसाधनका लागि सवारीको धुवाँको घनत्व (स्मोक डेन्सिटी) अधिकतम ७५ हर्टिज स्मोक युनिट (एचएसयू) हुनुपर्छ । सन् १९९५ वा सोभन्दा पछि उत्पादन भएका सवारीसाधनका लागि सवारीको धुवाँको घनत्व (स्मोक डेन्सिटी) अधिकतम ६५ हर्टिज स्मोक युनिट (एचएकेयु) हुनुपर्छ ।
मापदण्डभित्र पर्ने सवारीसाधनबाटसमेत प्रदूषण फैलिरहेको अवस्थामा यसरी मापदण्डविपरीतका सवारी चल्दा वातावरणमा झनै गम्भीर असर पुग्छ । ट्राफिक प्रहरीको पहुँच भएको क्षेत्रमा नै ३० प्रतिशत प्रदूषणयुक्त मापदण्डबाहिरको सवारी सञ्चालन भएको अवस्थामा अरु क्षेत्रमा यसको अवस्था के होला ? यसबारे सरकार गम्भीर बन्नैपर्छ । यसैगरी ट्राफिक प्रहरीले सवारी चालक अनुमतिपत्रका साथै सवारीको कन्डिसन पनि ठीक छ छैन जाँच गरे सम्भावित दुर्घटनाहरु कम गराउन सकिन्छ ।
-1736657698.jpg)
